AZMİ-ZADE HALETİ
(1570-1631) Divan şairi. İstanbul’da doğdu. Bilginlerden Rr Mehmed Azmî’nın oğludur. Medresede okuyup genç yaşta müderris oldu. Şam (1502), Kahire (1606), Bursa (1611) ve İstanbul (1614) kadılıklarında bulundu. Anadolu (1623)ve Rumeli Kazaskeri (1627), Mısır’da vali kaymakamı oldu. İstanbul’da öldü. Çeşitli il ve ilçelerde kadılık görevinde bulunan Haleti, alimliği yanında şairliği ile de tanınır. Gazel ve kasidelerinden çok rubaileri önemlidir. Şair, tasavvufi konuları rubailerinde oldukça başarılı şekilde ele almıştır.
Hâletî, rubaileri İle tanınır. Şiirlerinin temasını aşk teşkil eder. İslâm hukukuna dair eserleri, mensur yazıları ve mektupları vardır. Nedim onu “Hâletî evc-i rubâîde uçar ankaa gibi” mısraı ile över.
Eserleri
Sâkînâme: Şehname vezninde yazılmış yaklaşık 520 beyitten meydana gelmiş uzun bir manzûmedir. On beş ayrı makâleden meydana gelmiştir.
Münşeât: Resmî yazılardan meydana gelen yazı ve mektupları ile kendi hayâtı ve yaşadığı devrin olayları anlatılmaktadır.
Muğrı-il-Lebîb Şerhi Enîs-ül-Ârifîrı fî Tercüm et-i Ahlâk-i-M uhsinî Hidâye ve M iftâh şerhlerine Ta’likât
1. Dîvan (İçinde, 20 kaside, 400 gazel, 540 rubai var), 2. Ahlâk-ı Muhsini (Hüseyin Vâiz’den tercüme), 3. Mihr-ü Müşteri (Babasının yarım kalan mesnevîsidir; Hâletî tamamladı), 4. Sâki-nâme (520 beyitlık mesnevi), 5. Münşeat (Mensur).
İlmî eserlerinden bâzıları:
1. Menâr Şerhi Haşiyesi, 2. Dürerve Gurer Haşiyeleri, 3. Mugni’l-lebîb Şerhi, 4. Hi-dâye ve Miftah Şerhlerine Tâlikat. [Reşat Nuri Drago “Halet” isimli piyesinde şâirin hayatını işlemiştir.]
