Ahmet Hamdi Tanpınar

Ahmet Hamdi Tanpınar Hayatı Biyografisi Edebi Kişiliği Hakkında Kısaca Özet Bilgi (1901-1962)

İstanbul’da doğdu. Babası memur olduğu için sık sık şehir değiştirerek öğrenimini farklı yerlerde sürdürdü. İstanbul’da başlayan öğrenim hayatı Sinop, Siirt (ortaokul), Vefa, Kerkük, Antalya’da (lise) devam etti. 1918’de İstanbul’a gelip önce Baytar Mektebine, sonra da 1919’da İstanbul Darülfünun Edebiyat Fakültesine girdi. Bu okulu bitirdikten sonra yurdun çeşitli yerlerinde edebiyat, Güzel Sanatlar Akademisinde sanat tarihi öğretmenliği yaptı. 1939’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yeni Türk Edebiyatı Kürsüsünde profesör oldu. Avrupa’nın çeşitli ülkelerine seyahatler yaparak pek çok Batılı yazar ve şairi yakından tanıma fırsatı buldu.

Ahmet Hamdi Tanpınar, sanat hayatına Ahmet Haşim’in etkisinde şiirler yazarak başlayan sanatçı, en çok edebiyat fakültesinden hocası olan Yahya Kemal Beyatlı’dan etkilendi. Çeşitli dergi ve gazetelerde şiir ve düzyazıları yayımlandı. Şiirde dış dünyayı, kendi iç dünyasına yansıyarak değişen biçimleriyle vererek empresyonizm (izlenimci) ve sembolizm şairlerine yaklaşan bir tutum sergiledi. Bireyci çizgide aşk, ölüm, fizik ötesi, zaman, ruh hâlleri gibi temaları işledi. Hikaye ve romanlarında bireyin iç dünyasını, onun yaşadığı toplum ve hayattan soyutlamadan ele aldı. Doğu-Batı çatışması ekseninde Batılılaşma sorunu, rüya ve zaman; öykü ve romanlarında ele aldığı başlıca temalardandır.

Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur romanında Cumhuriyet aydınları bağlamında Türk toplumunun tarihî, kültürel, sosyal dokusuna ait değerleri tartışır: Hepsi bir medeniyet çöküntüsünün yetimleridir. Bu insanlara yeni hayat şekilleri hazırlamadan evvel, onlara hayata tahammül etmek kudretini veren eskilerini bozmak neye yarar. Büyük ihtilâller bunu çok tecrübe etti. Netice olarak insanı çıplak bırakmaktan başka bir şeye yaramadı. Bırak ki her yerde, en zengin ve müreffeh cemaatlerde bile, hayat bir yığın artıklarla, yarı yolda kalmışlarla doludur.

Yazar, eskiye ait değerlerle yeni medeniyetin getirdiği değerler ve yaşam biçimleri arasında bir uyum kurarak kendi iç huzurunu sağlamaya çalışan aydınları anlatır. Ayrıca savaş, yoksulluk, hastalık, ölüm, sanat, tabiat, aşk gibi temaları da iç içe verir.

Ahmet Hamdi Tanpınar Eserleri

Huzur, Sahnenin Dışındakiler, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Mahur Beste (roman); Abdullah Efendi’nin Rüyaları, Yaz Yağmuru (hikâye); Bütün Şiirleri (şiir), Beş Şehir (deneme), Edebiyat Üzerine Makaleler (makale), 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi (edebiyat tarihi) yazarın başlıca eserleridir.