Tanzimat Fermanının İlanı ve Getirdiği Yenilikler

* Tanzimat’ın ortaya çıkışı II. Mahmut’tan sonra henüz on sekiz yaşında tahta çıkan Abdülmecit’le başlar.
* Abdülmecit, Mısır sorununu gidermek Sultan Abdülmecit Han için Osmanlı İmparatorluğu’na yeni bir düzen sağlamak amacıyla Londra ve Paris büyükelçilikleri yapan çağın politikasıyla yakından alakalı Mustafa Reşit Paşa’yı sadrazamlığa getirir.
* Tanzimat, Osmanlı tarihinde İmparatorluğun batmasına kadar süren başlı başına bir dönem oluşturan devrimci bir niteliğe verilen addır.
* Osmanlı İmparatorluğu XVIII. yüzyıldan itibaren çözülme ve çökmeye başlamıştır.
* Bu kötü gidişi durdurmak için XIX. yüzyılda Mustafa Reşit Paşa, OsmanlInın klasik idare örgütünün kökten değiştirilmesi gerektiğine inanır. İnançlarını padişahın ağzından kaleme aldığı ünlü bildirisiyle yükümlenir. Mustafa Reşit Paşa, Tanzimat Fermanı’nı Gülhane Parkı’nda okur.
TANZİMAT’IN GETİRDİĞİ YENİLİKLER
* Tanzimat Fermanı’nı ilan edince Osmanlı Devleti; siyaset, idare, eğitim alanlarında Batı uygarlığına resmen katılmış oluyordu.
* Osmanlı toplumunda düşünceden hayat biçimine kadar yeni bir düzenlemeye gidildi. Tanzimat’ın doğuş sebebi “OsmanlI’nın gelişen Batı’ya ayak uyduramaması karşısında gerilemesiydi. Tanzimat’la bu gerilemeye dur denilecek ve Batı uygarlıkta yakalanacaktı.
* Tanzimat Fermanı’nın yürürlüğe konulmasını bir yenileşme, bir düzenleme olmaktan ileri gidemeyen Doğu’ya Batı’yı getirme çabası olarak değerlendirilebilir.
* XIX. yüzyılın önemli gelişmelerinden olan pozitivizm Tanzimat aydınlarının etkilendiği bir akımdır.
* Osmanlı Devleti’nde modernleşme çabaları ilk önce askeri alanda, sonra fen bilimleri, kılık kıyafet gibi alanlarda başlamış ve giderek devletin idari ve anayasal sistemini de kapsamıştır. Aydınlarla birlikte Osmanlı padişahları da Tanzimat’la birlikte ısrarlı bir şekilde modernleşmenin gereğini kavramışlardır.
* Örneğin Osmanlı saray yaşamında tıpkı Fransayı andıran balolar, Avrupa tarzı davranışlar sıkça görülmeye başlanmıştır. Sarayda başlayan bu yaşam değişikliği sosyal yaşamı da etkilemiş halkta da değişim görülmeye başlanmıştır. Batı tarzı kıyafetler, mobilyalar vb. günlük yaşama girmeye başlamış, doğum günleri, evlilik yıl dönümleri kutlanmaya başlanmıştır.
* Tanzimat sonrasında yemekler de masada yenmeye başlanmış daha önce dinin etkisinde şekillenen günlük yaşam aydınların da etkisiyle özgürlükçü düşünce etrafında şekillenmeye başlamıştır.
* Tanzimat’la birlikte Osmanlı zihniyet değişimi yaşar.
* Bu, Batı’nın yaşam ve zevk tarzını öne çıkaran bir zihniyettir. Tanzimat’tan önce ise Osmanlı’da doğu değerlerinin hakim olduğu bir zihniyet vardı. Bu zihniyet din ekseninde şekillenen gelenek ve göreneklere bağlı bir zihniyetti.
* Tanzimat’ın estirdiği Batı rüzgarı edebiyatta da kendini gösterir.
Yusuf Kamil Paşa, Şinasi, Ethem Pertev Paşa, Mustafa Asım Efendi gibi aydınlar, Batı edebiyatından özellikle Fransız edebiyatındaki eserleri Türkçeye çevirir. Çevirilerin ağırlık kazandığı bu süreç 1860’ta başlayacak ve Tanzimat Edebiyatının temelini oluşturacaktır.
18. yüzyıldan itibaren çökme sürecine giren Osmanlı Devleti’nin bu olumsuz gidişe son vermek için 19. yüzyılda yapılan köklü değişimlerin yaşandığı dönemdir.
* Mustafa Reşit Paşa’nın öncülüğünde hazırlanan Tanzimat Fermanı’nın Gülhane Parkı’nda okunmasıyla Türk toplumunda özgür düşüncenin ilk tohumları atılmış oldu.