Tarihin Sınıflandırılması
Tarihin Sınıflandırması (Tarihin Tasnifi)
Tasnif ya da sınıflandırma aşamasında araştırılacak konuya dair elde edilen bilgiler belli bir sistem dâhilinde düzene koyulur. Tarihçi malzeme edinimini tamamlayınca araştıracağı konunun bir planını oluşturur. Bu plan içerisinde konu başlıkları belirlenir. Her belge ait olduğu bölüme göre sınıflandırılır. Bu esnada kronolojik sıralamaya da dikkat edilmelidir. Böylece her bilgi ilgili bölümde anlatılır. Tarihin sınıflandırılması işi zamana, mekâna ve konuya göre yapılabilir.
Tarihin Zamana Göre Sınıflandırılması (Tasnifi)
Tarihî olaylar çağlara ayrılarak kronolojik zaman dilimleri hâlinde İncelenir. Bu uygulama, araştırılacak konu açısından kolaylık sağlasa da tam bir değerlendirme yapmak için tek başına yeterli değildir.
Tarihin çağlara ayrılmasında evrensel olaylar esas alınmıştır. 17. yüzyılda yapılan ve Avrupa merkezli bu sınıflandırmaya göre tarih öncesi çağlar insanların kullandıkları malzemelere göre Taş ve Maden Devri şeklinde adlandırılırken genel olarak tarihî çağlar dört kısma ayrılmıştır.
Bunlar;:
- Yazının icadıyla başlayan İlk Çağ (Eski Çağ, Antik Çağ),
- Kavimler Göçü ile başlayan Orta Çağ,
- 1453’te İstanbul’un fethi ile başlayan Yeni Çağ
- 1789 Fransız Devrimi ile başlayan Yakın t Çağ’dır (Son Çağ).
Tarihin Mekanına Göre Sınıflandırılması (Tasnifi)
Bu sınıflandırmada belli bir coğrafyanın tarihi incelenir. Avrupa tarihi, Türkiye tarihi ya da Urfa tarihi gibi. Bu tür eserlerde o bölgenin siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik bütün yönleri ele alınırken olayların kronolojik sıralamasına yine dikkat edilir.
ÖRNEKLER: İstanbul Tarihi, Asya Tarihi, Amerika Kıtası Tarihi Çin Tarihi vs.
Tarihin Konularına Göre Sınıflandırılması (Tasnifi)
Bu tür sınıflandırmada araştırılmak istenen konu tek başına ele alınır. Kültür tarihi, sanat tarihi, denizcilik tarihi, Osmanlı tarihi ya da bilim tarihi bu türden araştırmalara örnektir. Böylece seçilen konuda ayrıntılı ve derinlemesine araştırma yapmak mümkün olur. Fakat diğer yandan da bu, tarihî olaylar arasında bütünlüğü sağlamak açısından yetersizdir.
Konuya Göre Sınıflandırma Örnekleri:
Felsefe Tarihi, Biyoloji tarihi, Bilim tarihi, Din tarihi, Siyasi Tarih, Sanat tarihi, Edebiyat tarihi, Ekonomi Tarihi vs.
3- Çözümleme ( Tahlil)
Araştırmanın bu aşamasında mevcut bilgi ve belgelerin kaynak değerine bakılır. Belgelerin incelenmesi ve başka kaynaklarla karşılaştırılması suretiyle yeterli olup olmadığı anlaşılır. Böylece tarihî malzemeler kullanıma hazır hâle getirilir.
BAŞKA BİR KAYNAK:
Çalışma alanının genişliğine bağlı olarak tarihi olaylar zamana, mekâna ve konuya göre sınıflandırılmıştır.
Zamana Göre Sınıflandırma: Tarih zamana göre yani çağ, yüzyıl gibi kavramlara göre ayrılmıştır. Bu sınıflandırmada takvim bilgisi önemlidir. İlkçağ Tarihi, Yeniçağ Tarihi, XIX. Yüzyıl Tarihi vb.
Mekâna Göre Sınıflandırma: Belli bir coğrafi bölgeye göre yapılan sınıflandırmadır. Avrupa Tarihi, Kütahya Tarihi, Orta Asya Tarihi vb.
Konuya Göre Sınıflandırma: Tarihi olayların konusuna göre yapılan sınıflandırmadır. Olayların sosyal, ekonomik, kültürel yönlerine göre ayrımlarının yapılmasıdır. Bilim Tarihi, Dinler Tarihi, Eğitim Tarihi vb.