19’uncu Yüzyıl’dan 1980’lere kadar Türkiye’de yayınlanan edebiyat dergileri, yayınlanma ve kapanış tarihleriyle yayıncılarının adları: 19’UNCU YÜZYIL: SERVET-İ FÜNUN DERGİSİ 27 Mart 1891-25 Mayıs 1944 2461 sayı MÜTAREKE YILLARI: EDEBİYAT-I UMUMİYE MECMUASI 1916 4 Kasım-1919 8 Mart 110 sayı, Celal Nuri İleri NEDİM 1918 ŞAİR 1919 BÜYÜK MECMUA 1919 DERGAH 16 Nisan 1921’den başlayarak 15 günde […]...
A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z ZEYL: Divan edebiyatında bir yapıtı tamamlamak için yazılan bölüme ya da yapıta verilen ad. Zeyl, bir yapıtın yazarınca yazılabileceği gibi, başka bir yazar tarafından da yazılabilirdi. Özellikle […]...
Yazı Dili – Konuşma Dili: Yazı dili, bir ülkede konuşulan şive ya da ağızlar içinden yaygınlaşıp egemen olan ortak dilin yazışmalarda kullanılması, bilim ve sanat yapıtlarının bu ortak dille yazılması sonucu ortaya çıkan yazılı dildir. Günümüz Türkçesinde İstanbul ağzına dayanan yazılı dil hem ortak dildir, hem de Türk yazı ve edebiyat dilidir. Genelde yazı dili […]...
A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z Varuşçuluk: İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Fransız yazar J. P. Sartre’ın kurucusu ve kuramcısı olduğu edebiyat ve felsefe akımı. Varsağı: Koşma türünün kendine özgü bir ezgiyle söylenen […]...
A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z Üç Birlik Kuralı: Trajedi’nin oluşmasını sağlayan kurallara verilen addır. Yer, zaman ve konu birliğini içerir. Ünlem: Söyleyenin duygusal tepkisini dile getiren; korku, sevinç, şaşkınlık, acıma gibi […]...
A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z Ulama: Bir sözcüğün son sesiyle onun ardından gelen sözcüğün önsesinin kaynaşmasına yol açan birleştirme. Uyak: Sözcük ve eklerin son heceleri ya da en az iki dizenin […]...
A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z TA’KİD İfadeye açıklık getirememe, anlatamama halidir. İkiye ayrılır. 1. Lafzi ta’kid: Bir cümlede kelimelerin yerli yerine kullanılmamasından doğar. Örnek: Ben fakîrî etme terk memnûn-i ebnâ-yı zaman Hasıl […]...
A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z ŞAHESER Nesilden nesile geçen, benzeri yazılamayan yüksek değerdeki edebi eser. Şaheserlerin başlıca özellikleri şöyle sıralanır: Zengin bir kültür birikimi sonucu yazılır, her devrin okuyucusu tarafından aranır, okunur […]...
SADR Bir beyitte birinci mısranın ilk parçası ile nesirde cümlenin ilk parçası. SAGU İslamiyet öncesi Türk edebiyatında ölen kimselerin arkasından söylenen şiirler. Sevilen, sayılan özellikle gösterdiği kahramanlıklarla tanınmış kimselerin ölümü üzerine ozanlar tarafından, yuğ adı verilen cenaze törenlerinde okunur, ölen kişinin yiğitliği, iyiliği, cömertliği, faziletleri dile getirilirdi. SAKİNAME Sakiye (içki sunana) seslenmek yoluyla içkiyi (çokluk […]...
RAKTA Arap harflerine göre bir harfi noktalı, bir harfi noktasız kelimeleri kullanarak şiir yazma. REKÂKET Kelime veya cümlelerin düzensiz sıralanmasından ileri gelen okumayı zorlaştırıcı durum. Divan edebiyatında yazıda kusur sayılırdı. RİKKAT Anlatımda söylenişleri kulakta ince, hafif, hoş etki bırakan sözcüklerin kullanılması. Sanatçı sevgi, şefkat, muhabbet, güzellik gibi konuları anlatırkenn sözcükleri de uygun düşecek şekilde ince […]...
A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z PARAGRAF Bir fikrin işlendiği yazı bölümü. Bir veya birkaç cümleden meydana gelebilir. Satırbaşı yapılmış her bölüm bir paragraftır. PASTORAL Çoban ve kır hayatını, köylerdeki yaşayış şeklini anlatan […]...
A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z ÖNSÖZ Eserin niçin ve ne amaçla yazıldığını belirtmek için kitabın başına eklenen yazı. Bu bölümde yazar ya kitabın özetini verir veya hangi nedenle yazdığını açıklar. Eskiden, “sebeb-i […]...
A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z OTOBİYOGRAFİ Bir kimsenin kendi hayatını yazdığı eser. Biçim ve içeriğiyle bir edebi değer taşımalıdır. OTOGRAF Yazarın kendi el yazısı. Eskiden hatt-ı dest (el yazısı) deyimi kullanılırdı. OTTOVA […]...
NAKARAT Şiirlerde bendlerin sonunda tekrarlanan mısra veya mısralar. Bu bölüm, anlam bakımından her bendi şiirin ana duygusuna bağlar. Şiirin, nakarat bölümlerinde ifade olunan duygu ve düşünce etrafında gelişmesini sağlar. Nakarat, halk şiirinde bağlama veya kavuştak diye bilinir. Sözlü musiki eserlerinde aynı söz ve ezgi ile tekrar edilen bölüm de nakarattır. NÂME Mektup, kitap, risâle, ferman […]...
A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z MAKLUB Harfleri tersten sıralandığında yine aynı sözcük çıkan sözcükler. Örneğin mum, bab, aba gibi. MAZMUN Bir dizenin bir ifadenin taşıdığı ve onlardan herkesin anladığı gerçek ya […]...
A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z LÂEDRİ Arapça sözcük anlamı “bilmiyorum” demek. Yazarı bilinmeyen eserler için kullanılır. LEBDEĞMEZ İçinde “dudak sessiz harfleri” (yani b, f, m, p, v) diye tanımlanan harfler bulunmayan sözcüklerle […]...
A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z KALB Sözle ilgili sanatlardandır. Arap harflerine göre bir kelimenin harflerinin yerleri değiştirilerek yapılır. Cinas sanatının bir çeşididir. Cinas-ı kalb, tecnis-i kalb ve maklûb adlarıyla da bilinir. İkiye […]...
A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z Üzgünüz bu harf ile ilgili bir sonuç henüz eklenmemiştir. A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö […]...
A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z İBDA Yaşanılan dönemin sanat anlayışı içinde olağanüstü bir eser yaratma. Örneğin Fuzûlî’nin Leyla vü Mecnun’u, Şeyh Galib’in Hüsn-ü Aşk’ı birer ibda kabul edilir. İbda eser verebilenlere mübdi, […]...
A B C Ç D E F G H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z Iraklama: Sözlü ya da yazılı anlatımda konu dışına çıkalarak, konuyla ilgisi bulunmayan sözler söyleme. Irmak Roman: Bir kişinin, bir ailenin ya da bir topluluğun belirli bir […]...