Ünlü Türemesi Nedir Dilimizde bazı isim soylu sözcükler küçültme eki yani ” +cık , +cik , +cuk , +cük ” eklerinden bir tanesini aldığında sözcük ile gelen ek arasında fazladan bir ünlü türeyebilir. İşte bu ses olayına “ünlü türemesi” denir. Ses olaylarından en basit ve sınırı en dar olan bu ses olayı ayrıca pekiştirme yapılırken de […]...
Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler ve Kullanımı Türkçedeki Yazım kurallarının büyük çoğunluğunu öğrenmek için büyük harflerin kullanımını bilmekten geçmektedir. Dilimizde tüm cümleler ve şiir dizeleri her durumda büyük harfle başlar. Bunun dışında büyük harflerin kullanıldığı yerler özel adlar ile sınırlıdır. Özel adları belirleyebilmenin taktiği şudur: Evrende tek bir varlığı karşılamalı ve ona diğer benzerlerinden ayırt edici […]...
Bu sayfamızda Türk Dil Kurumu baz alınarak yazım kurallarını derledik. Öncelikle günlük yaşamda en çok kullanılan ve karşımıza en çok çıkan sözcüklerin doğru yazımını ele alacağız. Yazım Kuralları Kelimelerin Yazılışı Bir cümlede yazım yanlışları aranırken “ilk” bakılması gereken hususlar şunlardır: 1. Tüm sözcükler “ses bilgisi” kurallarına uymalıdır. Ünlü Daralmasına uyum: Ünlü daralması sadece “-yor” eki […]...
Ünsüz Düşmesi Nedir? Çoğunlukla bir kelime ek aldığında, kelimenin sonunda bulunan ünsüz düşmektedir. Bu ses olayı, ünsüzler arasındaki zayıf ve güçlü olan ünsüzlerin, tutunabilme güçlerine göre değişiklik göstermektedir. Ancak çoğunlukla kelime kökünde veya gövdesinde bulunan güçsüz olan sessiz harfler düşmeye meyillidirler. Ses olaylarından en sık karşımıza çıkan bu olaya “ünsüz düşmesi” denilmektedir. Bir sözcük türetilirken […]...
Ünsüz Değişimi Nedir Ünsüz Değişimi veya Ünsüz Yumuşaması: Seslerin Dönüşümü Ünsüz değişimi veya ünsüz yumuşaması, dil bilgisel bir kavram olup bazı Türkçe kelimelerin ses yapısının değişmesine yol açan ses olaylarından biridir. Özellikle “p, ç, t, k” gibi sert ünsüzlerle biten kelimelere ünlü ile başlayan ekler eklediğimizde “ünsüz değişimi” meydana gelir. Bu dönüşüm, kelimelerin telaffuzunu daha […]...
Dilimizdeki Ses Olayları (Ses Bilgisi Kuralları) 1- Bugün, Türkçe kelimelerimizde uzun sesli yoktur. Seslilerimiz, kelimelerde aynı veya orta uzunluktadırlar. Sonradan Türkçeleşmiş kelimeler katip,tesir, tevil, askeri, iktisadi… bu kurala uymaz. Bazı kişilerin yapısı gibi gelişi güzel yabancı veya Türkçe kelimeleri yersiz olarak uzatmak veya kısaltmak doğru değildir. Hâtıra (doğrusu hatıra), hulâsa (doğrusu- hulâsa) şakaa (doğrusu-şaka), tesir […]...
Ünlü Daralması Nedir Örnekler Şimdiki zaman eki olan -yor eki kendinden önce gelen “a, e” geniş ünlülerini daraltarak “ı, i, u, ü” ye dönüştürür. Bu ses olayına “ünlü daralması” denir. Örnekler: Sızla – yor > Sızlıyor (Eylemin sonunda bulunan “a” geniş ünlüsü “ı” dar ünlüsüne dönüşmüştür.) Gizle – yor- um > Gizliyorum Yazma-yor > yazmıyor Özle-yor > özlüyor Kapla – […]...
Türkçe Kelimelerdeki Seslerin Bazı Özellikleri Kelimeler, hayatları boyunca, ses bakımından hep aynı kalmazlar; önce, konuşma dilinde bazı seslerin değiştikleri, sonra da bunun yazı diline geçilme ilkeleri görülür. Bu değişme genel olarak, bir sesin, yerini kendi başka bir sese bırakmasıyla olur. Lehçeleri ve ağızlan farklılaşması bundandır. Ses bilgisi ile ilgili temel Kavramlar: Ses nedir: Akciğerden gelen […]...
başlıca ses değişmeleri şunlardır: 1 – e > değişmesi: Fazla değildir. Bu değişim ilk hecede görülür; eyü >evi > iyi, geymek >giymek, eşitmek > işitmek gibi. 2- i > e değişmesi; Bu değişme oldukça fazladır. Bu değişme ilk hecede görülür; ilçi > elçi, irmek > ermek, gice > gece, virmek > vermek, yjr >yer gibi. […]...
a)Yer Değiştirme (Göçüşme/Metatez) Konuşma dilinde söyleyiş zorluklarını gidermek maksadıyla kelime içindeki ünsüzlerin yer değiştirmesidir. Bu durum yazıya yansıtılmamalıdır. Örnekler: avrat > arvat ekşi > eşki kirpik > kiprik köprü > körpü lanet > nalet memleket > melmeket toprak >toprak b) Aykırılaşma (Benzeşmezlik) Bir kelimede yan yana bulunan aynı cins iki sesten birinin farklılaşması durumuna “aykırılaşma” […]...
Ünlü Düşmesi (Hece Düşmesi) Kelime ek aldığında veya başka bir kelimeyle birleştiğinde birbirine benzeyen hecelerden birinin söylenmeme durumuna hece düşmesi denir. Örnekler: cuma ertesi > cumartesi kahve altı > kahvaltı pek iyi > peki sütlü aş > sütlaç Kelimede yer alan ünlünün söylenmemesi şeklinde meydana gelen ses olayıdır. Örnekler: alın-ı > alnı burun-um > burnum […]...
Ünsüz Türemesi Nedir? Kelimenin aslında bulunmayan bir ünsüzün, sözcüğün herhangi bir yerinde türemesiyle meydana gelen ses olaylarından biridir, bu ses olayı bazı kaynaklarda ikizleşme olarak da geçmektedir. Ünsüz türemesi üç şekilde görülür: (a) Kelime Başında Ünsüz Türemesi Sesli harfle başlayan kimi kelimelerin başında meydana gelen ses değişmesidir. Örnekler. ıldız > yıldız ur- > vur- oyuk […]...
Ünsüz Benzeşmesi (Ünsüz Sertleşmesi) Bu kurala göre sedalı (yumuşak) ünsüzler, sedalı ünsüzlerle; sedasız (sert) ünsüzlerde sedasız ünsüzlerle yan yana gelmektedir. Sert bir ünsüzle (f, s, t, k, ç, ş, h, p) biten kelimelerden sonra “c, d, g” yumuşak ünsüzleriyle başlayan bir ek getirilirse bu sesler sertleşerek “ç, t, k”ye dönüşür. Sert Ünsüz Benzeşmesine Örnekler: balık-çı […]...
1. Büyük Ünlü Uyumu ( Kalınlık İncelik Uyumu) Bu uyuma göre Türkçe bir kelimenin ilk hecesinde kalın ünlülerden (a, ı, o, u) biri varsa daha sonraki heceler de kalın; ince bir ünlü varsa (e, i, ö, ü) daha sonraki heceler de ince ünlü olmak zorundadır. Örnekler: bilezik, çocuk, durak, kırlangıç, serçe, gelincik, […]...
Noktalama İşaretleri ( TDK ) İnsanlar duygularını ve fikirlerini daha kolay ve açık bir şekilde anlatabilmek için duraklama noktalarını cümlenin yapısını belirlemek, yazılan bir metnin okunmasını ve anlaşılmasını daha kolay hale getirebilmek için, vurgu ve tonlama gibi önemli detayları belirli hale getirmek için noktalama işaretleri kullanılır. Türk edebiyatında noktalama işaretlerini kullanan ilk sanatçı İbrahim Şinasi’dir. Nokta […]...
