Mecaz, bir kelimenin asıl ve gerçek anlamının dışında farklı bir bağlama taşındığı bir dil fenomenidir. Mecaz, bir kelimenin kullanıldığı bağlamın, o kelimenin gerçek anlamından sapmasına dayanır ve bu iki anlam arasında sıradışı bir ilişki bulunur. Kelimenin gerçek anlamının yerine mecaz anlamının kullanılabilmesi için, bu iki anlam arasında bir tür mantıklı engel veya sınırlama bulunmalıdır. Bu engel, kelimenin hakiki anlamının açıkça anlaşılmasını zorlaştıran bir akıl yürütme sürecidir ve buna “karîne-i mâni’a” denir.
Mecaz, dili kullanırken günlük yaşamda farkında olmadan sıkça kullandığımız dil unsurlarıdır. Bu tür mecazlar, dili kullanan bir toplumun ortak malzemeleri haline gelir ve günlük iletişimde sıkça kullanılırlar. Ancak, bir mecazın sanatsal bir ifade olarak kabul edilmesi için, bu mecazın dilde hazır bir malzeme olarak bulunmaması ve bilinçli bir şekilde kullanılması gerekir.
Örneğin, “Lambayı yak!”, “Bu sıkıntı beni öldürecek.”, “Bu yolda saçımızı başımızı ağarttık.” gibi cümleler, görsel mecazlar içerseler de, bu ifadeler dili kullanırken sıkça karşılaşılan ifadelerdir ve bu nedenle sanatsal bir nitelik taşımazlar. Sanatsal mecazlar, dilin sınırlarını zorlayan ve bilinçli bir şekilde yaratılan ifadelerdir.
Mecazın amacı, ifade edilen “ileti”nin daha derin ve simgesel anlamlarını kavrama yeteneğimizdir. Özellikle hukuk dilinde, bir kelimenin gerçek anlamı açıkça anlaşılabilirse, mecaz anlam kullanmak pek tercih edilmez. Ancak edebiyat dilinde, durum oldukça farklıdır. Edebi metinlerde, kelimelerin gerçek anlamları yerini büyük ölçüde mecaza bırakır. Bu nedenle edebi metinleri okurken, aklımız gerçek anlamı ilk olarak anlasa bile, hemen ardından mecazları aramaya başlarız.
Bazen bir kelimenin hem gerçek anlamı hem de mecazi anlamı arasında bir bulanıklık olabilir. Mecaz, iki ana kategoriye ayrılır: aklî mecaz (zihinsel mecaz) ve lügavî mecaz (kelime anlamından kaynaklanan mecaz). İkisi de dil içinde ifade edilen farklı anlamların zenginliğini artırır ve yazılan veya söylenen metinleri daha derin bir anlamla doldurur. Bu nedenle mecazlar, dilin gücünü ve zenginliğini artıran önemli bir unsurdur.
Tevriye Sanatı Nedir Ne Demektir Kısaca Birden çok anlamı olan bir sözün yakın anlamını söylüyormuş gibi görünüp aslında onun uzak anlamını kastetme sanatına söz sanatları içerisinde tevriye sanatı adı verilmektedir. Bu sanata uzak anlamı çağrıştırma sanatı da denebilir. Daha detaylı ele alacak olursak Tevriye diğer adıyla “iham“, edebiyatta kullanılan edebi sanatlar içerisinde en özel sanat […]...
Mübalağa (Abartma) Sanatı Nedir? Özellikleri Kısaca Bilgi Şiirde ifadenin, gereğinden fazla büyütülerek ya da küçültülerek söylenmesine “mübalağa” Türkçe karşılığı olarak da “abartma” denir. Dile getirilecek düşünceler, sözcüğün mecaz anlam boyutuna ulaşabilecek düzeyde, gerçekte olduğundan çok daha farklı bir biçimde söylenir. En çok kullanılan edebi sanatlardan biri olan mübalağanın temelinde aslında teşbih (benzetme) sanatı vardır. Mübalağa […]...
Mecazı Mürsel (Ad Aktarması Düz Değişmece) Nedir Mecaz-ı mürsel, dilin renkli ve yaratıcı bir kullanımıdır. Bu söz sanatı, bir kelimenin gerçek anlamının dışında, başka bir kelimenin anlamını aktarmak veya ifade etmek amacıyla kullanılır. Bu nedenle bu sanata “ad aktarması” adı da verilir. İnsanlar genellikle günlük konuşma dilinde bu tür mecazları kullanırken, edebi sanatların gücünü ve […]...
Kinaye Nedir? Kinaye Sanatı Nasıl Yapılır? Kinaye Örnekleri Nelerdir? Kinaye, sözcük anlamı olarak “gizlemek” olan edebi sanatlardan biridir. Değinmece, Arapça adıyla “Kinaye“, bir sözcüğü veya ifadeyi temel anlamından farklı bir şekilde kullanmayı ifade eder. Kinayeli bir ifade, bir açıdan gerçeği yansıtırken, diğer açıdan mecaz anlam taşır. Yani, kinayeli bir ifade hem gerçek anlamı içerir hem […]...
Mecaz Anlam Nedir Kısaca Bilgi Mecaz, edebiyat ve dilbilimdeki bir terimdir ve bir kelime veya ifadenin asıl anlamından farklı bir anlam taşımasını ifade eder. Mecaz anlam, bir kelime veya ifadenin asıl anlamından farklı bir anlamda kullanılmasıdır ve dilsel bir zenginlik olarak kabul edilir. Mecaz anlam, dilin rahat ve kolay kullanımını sağlar ve dilsel ifade gücünü […]...
Deyim Aktarması (Anlam Aktarması) Nedir Örnekler Bir kavramın, biçimi veya görevi yönüyle başka kavram yerine kullanılmasıdır. Dört başlık altında incelenir: a. İnsandan doğaya aktarma nedir Organ adlarının ya da insana özgü kavramların doğadaki başka varlıklara aktarılmasıdır. * İki kardeş evlerini sırt sırta yaptırmıştı. * Şehrin göbeğinde çok güzel bir daire satın almış. * Rüzgâr söylüyor […]...
Mecaz Sanatı Mecaz, bir sözcüğün gerçek, temel anlamının dışında, farklı bir bağlamda kullanılması anlamına gelir. Mecazda, bir kelimenin temel anlam ile ifade edilen yeni anlam arasındaki ilişki, genellikle mantıksal bir bağa dayanmaz ve bu nedenle gerçek dışıdır. Bir kelimenin gerçek anlamının yerine mecaz anlamının kullanılabilmesi için, bu iki anlam arasında belirli bir ilişkinin bulunması gerekir. […]...
