ALIŞILMAMIŞ BAĞDAŞTIRMA (ANLAMSAL SAPMA) Anlam belirleyicileri, anlam ayırıcıları uyum bulunmayan birleştirmelerdir. Örneğin körpe merdiven, dilsiz hayaller, korkunç kıyafet… Dilsiz insan alışılmış bağdaştırma iken dilsiz hayaller alışılmamış bağdaştırmadır. Alışılmamış bağdaştırma, sözcüklerin anlamsal belirleyicileri ve anlam ayırıcıları yönlerinden alışılmışın dışında, çoğunlukla okuru şaşırtacak ve ilk anda yadırgatacak şekilde bağdaştırılmasıdır. Özellikle İkinci Yeni şairlerinin hemen hemen her şiirinde […]...
Batı şiirinden şiirimize geçmiş uyak türüdür. Uyak düzeninden dolayı “örüşük kafiye” adı verilen edebi bir şiir yazım kalıbıdır. Edebiyatımızda ilk olarak Servet-i Fünun edebiyatı döneminde görülmeye başlanmıştır. Bu dönemde Terza rima adı verilen nazım biçimi örüşük uyak düzeni ile yazılmış ve şairler arasında çok tutulan bir kafiye örgüsü olmuştur. Her bentte (bölümde) bir ve üçüncü […]...
Duygu, düşünce ve hayallerin genellikle imge ve ahenk unsurları kullanılarak dizeler hâlinde anlatıldığı edebî türe şiir denir. Şiir ile Manzume farkı Şiir ile manzume sık sık birbiriyle karıştırılmaktadır. Manzume, “ölçülü düzenlenmiş söz” demektir. Biçim bakımından şiire benzer ama tema ve temayı işleyiş bakımından şiirden farklıdır. Manzumeler; Ölçülü ve uyaklı manzum parçalardır. Öğretici konular ve akılda […]...
Çapraz uyak, şiirde çeşitli ses ve anlam oyunlarına izin verir. Bu, şiirin daha akılda kalıcı ve etkileyici olmasına yardımcı olabilir. Çapraz uyak, bir şiirin kafiyelendirilmesinde kullanılan bir tekniktir. “ABAB” uyak düzeni kullanılır ve dizedeki kelimeler, kafiyelenen kelimelerden iki önceki veya sonraki bir kelimeyle kafiyelenir. Bu, aynı kafiyenin bir sonraki dizesinde yer almayan bir kafiye düzenidir. […]...
14. yüzyılın mutasavvıf şairidir. Düzgün ve ahenkli bir dili olan Nesimi’nin oldukça coşkun ve pervasız bir üslubu vardır. Lirik şiirleriyle tanınmıştır. Hurufilik tarikatının bir üyesi olan Nesimi, şiir ve düşüncelerinin şeriata aykırı olması sebebiyle Halep’te derisi yüzdürülerek öldürülmüştür. (Hurufilik: Evrenin ve insanın oluşunu maddeye dayandıran, her varlığı 12 harfle açıklamaya çalışan, harflere esrarengiz anlamlar yükleyen […]...
Metinlerarası İlişki Kuramı Teorisi Nedir Hakkında Kısaca Özet Bilgi Bir edebî metin, kendisinden evvelki eserlerden izler taşır; başka edebî eserlerden ve edebi türlerden etkilenir; başka sanat dallarının tesirlerini yaşatır ve bir edebî metin, herhangi bir başka metnin herhangi bir yönünü, kendi orijinal bütünlüğü içinde saklar. Özellikle epigrafları, tarihî bilgileri, spot cümleleri, önemli dönemlerin çığır açıcı […]...
Yeniden Eleştiricilik Kuramı Teorisi Nedir Hakkında Kısaca Özet Bilgi ( New-Critisizm) 1930-1950 yılları arasında Amerika’da ve İngiltere’de etkili olan bu anlayış, T. S. Eliot, I. A. Richards gibi eleştirmenlerin estetik tenkit görüşünden etkilenerek ortaya çıkmıştır. Eliot ve Richards gibi yazarlar, edebî eseri estetik bir gerçeklik olarak kabul etmişlerdir. Bu anlayış aynı zamanda Rus Formalizmi ile Yapısalcılık […]...
İstatistik Metot Eleştiri Kuramı Teorisi Hakkında Kısaca Özet Bilgi Bütün bilim ve sanat dallarında etkilerini gördüğümüz istatistik metot kuramı, edebî metnin ve edebiyatla ilgili her bilginin incelenmesinde zaman zaman karşılaşılan bir dizi teklif ihtiva eder. Özellikle “veri”lerin fazla olduğu durumlarda verilerin birbiri ile ilgilerinin incelendiği araştırmalar, istatistik metodun tekniklerini kullanmayı gerektirmektedir. İstatistik, matematik bilimi ile […]...
Şiir Dili Nedir? Şiirde günlük hayattakinden farklı bir dil vardır. Şair, dış dünyadan aldığı malzemeyi, ona duygu ve düşüncelerini de katarak mecaz, teşbih, istiare, kinaye, tezat vb. yollarla olduğundan çok daha farklı aktarır. Şiir dili denen bu yeni dil, büyük oranda imge, çağrışım ve söz sanatlarına dayanılarak kurulur. İmge Nedir İmge, sözcüklerle oluşturulmuş bir resimdir. […]...
EDEBİYAT FELSEFE İLİŞKİSİ Edebiyatın birçok alanla ilişkisi olmakla birlikte, en etkin ve iç içe geçmiş ilişkisi de felsefe iledir. Felsefe ve edebiyat ilişkisi iki açıdan değerlendirilebilir. Birincisi, felsefeden edebiyata doğru olan etki, diğeri de edebiyat eserlerinin felsefeye olan etkisidir. Kimi felsefecilerin edebiyat eserlerinden etkilendikleri bilinmektedir. Bununla birlikte, felsefe edebiyat arasındaki en temel ilişki sistemi, edebiyat […]...
İzlenimci Eleştiri Kuramı Nedir Hakkında Kısaca Özet Bilgi Eseri, sanat eserine muhatap olan insanın içinde bulunduğu şartlara göre algılayabildiğim, bu şartın anlık izlenimlere dayalı olduğunu savunan görüştür. En önemli temsilcisi Anatol France’tır. Bir edebî eser ancak okuyucunun izlenimi noktasında değerlendirilir. Eser ne anlatırsa anlatsın okuyucuda kalanlar, kendi intibaları olacaktır. Bu anlayışa göre, sanat eserinin estetik […]...
XIX. yüzyıl sonlarında özellikle Servet-i Fünun şairlerinin geliştirdikleri bir nazım biçimlerinden biridir. Müstezatın daha özgürce kullanılmış biçimidir. Kafiye örgüsünün düzenlenişi de kurala değil, şairin isteğine bağlıdır. Aruz ölçüsünün klasik kalıplarının bozulmasıyla oluşmuş nazım şekillerinden biridir. Serbest müstezatta nazım nesre yaklaştırılmıştır. Fransız edebiyatı şairlerinin özgür biçimde yazdıkları şiirlerden etkilenen Servetifünun şairleri, serbest müstezatı oluşturmuşlardır. Serbest müstezat, […]...
İtalyan edebiyatına özgü bir nazım şeklidir. Üçer mısralık bentler ve sonda yer alan tek dizeden oluşur. Bent sayısı sınırsızdır. Kafiye örgüsü, “aba, bcb, cdc, d” biçimindedir. Buna “örüşük uyak” da denir. Terzarima, sone kadar yaygın değildir. Üçer dizelik bentlerle kurulur. Edebiyatımızda bu biçimi ilk kez Servet-i Fünun edebiyatı döneminde Tevfik Fikret denemişse de, terza rima […]...
Biçim ve uyak yönünden terkibibende benzeyen nazım şeklidir. Terkibibentten farkı bendleri birbirine bağlayan vasıta beyitlerinin her bendin sonunda yinelenmesidir. Terciibendlerde genellikle Allah’ın gücü, evrenin sonsuzluğu, doğanın ve yaşamın karşıtlıkları gibi konular işlenir. Bağdatlı Ruhi, Enderunlu Fazıl, Şeyh Galip ve Ziya Paşa,’nın terciibendleri vardır. BAŞKA BİR KAYNAK: Biçim özellikleri yönünden terkib-i bende benzer. Tek biçim farkı, […]...
Murabbadan doğmuş nazım biçimidir. Divan edebiyatına Türkler kazandırmıştır. Bestelenerek söylenmek için yazılır. Edebiyatımızda daha çok, XVII. yüzyıldan sonra görülür. Her bendin en kuvvetli olması gereken üçüncü mısrasına miyan ya da miyanhane adı verilir. Aşk, sevgili, ayrılık, içki gibi konularda yazılır. Türk edebiyatında şarkının en güzel örneklerini Nedim vermiştir. Bu tür murabbadan doğmuştur. Türkünün etkisiyle oluşmuştur. […]...
Türk divan edebiyatına Türklerin kazandırdığı nazım biçimidir. Tuyug da rubai gibi dört dizeden oluşan tek bir dörtlüktür. Dize kümeleniş ve uyak örgüsü rubaiyle aynıdır, aaxa şeklinde uyaklanır. Tuyug aruz ölçüsünün “failatün / failatün / failün” kalıbıyla yazılır. Edebiyatımızda en çok tuyug yazan şair Kadı Burhanettin’dir. Türk Edebiyatına Divan edebiyatı şairlerimizce kazandırılmıştır. Rubai gibi tek […]...
1980 Sonrası Türk Şiiri Hakkında Kısa Bilgi Cumhuriyet Dönemi şiirinde 1980 yılından itibaren ülkede gelişen siyasal, sosyal ve ekonomik koşulların etkisiyle bir topluluk oluşturmadan ya da ortak bir anlayış etrafında bir araya gelmeden de şairlerin bireysel şiir çalışmaları devam eder. Birçok edebî dergi çıkarılır, sanatçılar da eserlerini bu dergilerde yayımlarlar. Haydar Ergülen, Hüseyin Atlansoy, Sedat […]...
Cumhuriyet Dönemi şiirinde 1940’lı yıllardan itibaren Nâzım Hikmet’ten etkilenen ve onun temsil ettiği siyasal hareket içinde yer alan toplumcu gerçekçilik çizgisinde çok sayıda şair tarafından birçok şiir yazılmıştır. Bunlar arasında Attilâ İlhan, Ahmet Arif, Enver Gökçe, Cahit Irgat, Hasan Hüseyin Korkmazgil, Can Yücel, Rıfat İlgaz, Suat Taşer, Ömer Faruk Toprak, Arif Damar, Mehmet Başaran gibi […]...
Edip Cansever Hakkında Kısaca Özet Bilgi (1928-1986 ) İstanbul’da doğdu. İstanbul Erkek Lisesini bitirdi. Edip Censever askerlik dönüşünde Kapalıçarşı’da antika satışı yapan bir dükkân kurdu. 1947 yılında ilk şiir kitabı olan “İkindi Üstü” adlı eserini yayımladı. Toplumsal kurallar içindeki bunalmış bireyi zengin imge dünyasıyla anlatmıştır. Şiirlerinde öyküleyici anlatıma, betimlemeye, diyaloğa ve dramatizasyona fazlaca önem vermiştir. […]...
Oktay Rifat Horozcu Hakkında Kısaca Özet Bilgi (1914-1988) Trabzon’da dünyaya geldi. Ankara Erkek Lisesini ve Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Memurluk ve serbest avukatlık yaptı. Melih Cevdet Anday ve Orhan Veli Kanık‘la birlikte “Garip” adlı şiir kitabını 1941’de yayımladılar. Oktay Rifat Horozcu, farklı anlayışlarla da şiirler yazmıştır. “Perçemli Sokak” adlı eseriyle II. Yeni akımına yaklaşarak […]...