Açıklama (Açıklayıcı) Anlatım Biçimi
Açıklayıcı (Açıklama) Anlatım Biçimi Nedir
Açıklama, bir konunun temel yönleri hakkında ayrıntılı bilgi verme ve okuyucuyu aydınlatma amacıyla kullanılan bir iletişim yöntemidir. Bu yöntemde, nesnel bir dil kullanılır ve duygusal veya sanatsal unsurlara başvurulmaz. Ayrıca, açıklayıcı anlatım biçimi öğretici bir özellik gösterir ve çeşitli türlerde kullanılabilir, örneğin makaleler, denemeler, eleştiriler, fıkralar veya mektuplar gibi. Bu türlerde açıklama, bilgi aktarmayı, anlaşılır kılmayı ve okuyucuya bir konu hakkında derinlemesine bir anlayış kazandırmayı amaçlar.
Açıklama, bilgi edinme ve anlama sürecinde önemli bir rol oynar. Bir konunun belirli yönlerini ele alarak, okuyucuya net ve ayrıntılı bir bakış sunar. Bu yöntem, okuyucunun bir konuyu daha iyi anlamasına yardımcı olurken, aynı zamanda doğru ve güvenilir bilgilerin iletilmesini sağlar.
Açıklama, nesnel bir dil kullanırken öznel yorumlardan kaçınır. Amaç, okuyucuya tarafsız bir şekilde bilgi sunmaktır. Dolayısıyla, duygusal veya kişisel görüşlerden ziyade, somut bilgiler, gerçekler ve objektif veriler vurgulanır. Açıklama, bir konunun temel yönlerini sistematik bir şekilde ele alır. Bu, konuyu parçalara ayırarak her bir ayrıntıyı açıklar ve bağlantıları vurgular. Böylece, okuyucu konuyu daha kapsamlı bir şekilde kavrayabilir ve bütünsel bir anlayışa sahip olabilir.
Bu iletişim yöntemi, farklı türlerde kullanılabilir. Örneğin, bir makalede bilimsel bir konu açıklanırken, doğru ve kesin ifadeler kullanılır. Bir eleştiri yazısında ise bir sanat eseri veya yapıtın özellikleri, anlamı ve etkisi hakkında ayrıntılı bir analiz sunulur.
Açıklama, bir konuyu anlaşılır kılmak için somut örnekler ve detaylı açıklamalar içerebilir. Örneğin, bir fıkra ya da mizahi yazıda, komik bir durumu veya olayı ayrıntılı bir şekilde anlatarak güldürme amacı güdülür. Mektuplarda ise duygusal bir olay ya da deneyimi açıklarken samimi bir dil kullanılır ve kişisel düşünceler ifade edilir.
Sonuç olarak, açıklama bir iletişim yöntemi olarak bilgi aktarma ve anlama sürecinde önemli bir rol oynar. Nesnel bir dil kullanır, öğretici bir özellik taşır ve farklı türlerde kullanılabilir. Ayrıntılı açıklamalar, somut örnekler ve sistemli bir yaklaşım ile okuyucuya bir konuyu derinlemesine anlatmayı hedefler.
Açıklayıcı Anlatım ile Tartışmacı Anlatım Arasındaki Farklar
Açıklama (Açıklayıcı) Anlatım Biçimi Örnekleri
Örnek 1
Şiir, dilin estetik ve duygusal özelliklerini kullanarak sözcüklerin ritim, ses, anlam ve imgeler aracılığıyla anlatıldığı bir edebi türdür. Şiir, duygu, düşünce, hayal gücü ve deneyimlerin yoğunlaştığı bir sanat biçimidir. Kısa veya uzun dizeler halinde yazılır ve genellikle ölçü ve uyak kurallarına bağlı olarak oluşturulur. Şiirin temel amacı, okuyucuda duygusal bir etki uyandırmak ve onu farklı bir düşünsel deneyime davet etmektir.
Örnek 2
Sümerler, Mezopotamya’nın tarihte bilinen en eski medeniyetlerinden biridir. Yaklaşık M.Ö. 4. binyılda Mezopotamya’nın güneyindeki topraklarda ortaya çıkan Sümer uygarlığı, tarım ve sulama sistemlerindeki ilerlemeleriyle dikkat çeken bir uygarlık olmuştur. Sümerler, çömlekçilik, dokumacılık, madencilik ve ticaret gibi alanlarda da büyük bir ustalık göstermişlerdir. Ayrıca Sümerler, dünyanın ilk yazılı dili olan Sümerce’yi geliştirmişler ve bu yazıyı kil tabletler üzerine kaydetmişlerdir. Sümer tabletleri büyük oranda günümüze kadar gelmiş ve çözümlenmiştir. Sümerler, ziggurat adı verilen tapınak-kuleler inşa etmiş, tanrılarını ve onlara sunulan ritüelleri bu tapınaklarda onurlandırmışlardır. Sümerlerin hukuk sistemi, ticaret düzenlemeleri ve sosyal yapısı da dikkate değerdir. Sümerlerin mirası, daha sonraki Mezopotamya medeniyetlerine ve hatta dünya tarihine derin bir etki yapmıştır.
Açıklayıcı Anlatım Biçimi Test Soruları Çöz
1. Hipokrat, antik dönemde yaşamış ve tıp alanında büyük etkisi olan önemli bir şahsiyettir. Antik Yunanistan’da M.Ö. 5. ve 4. yüzyıllarda yaşayan Hipokrat, tıp biliminde sistematik bir yaklaşım benimsemiş ve “Hippocratic Corpus” olarak bilinen bir dizi eseriyle tanınmıştır. Hipokrat’ın en önemli katkılarından biri, tıp alanında doğa bilimlerine dayalı bir yaklaşımı benimsemesidir. O, hastalıkların nedenlerini rasyonel açıklamalarla araştırmış ve tedavide doğal yöntemleri tercih etmiştir. Ayrıca Hipokrat’ın etik ilkelere dayalı meslek ahlakı anlayışı, tıp etiği üzerinde büyük bir etki yapmış ve günümüzde bile tıp pratiğinde temel bir referans noktası olarak kabul edilmektedir. Hipokrat’ın çalışmaları, tıp biliminin gelişimine büyük katkılar sağlamış ve onun adı, tıp dünyasında ölümsüzleşmiştir.
Yukarıdaki paragrafta kullanılan anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Örneklendirme B) Betimleme C) Açıklama D) Öyküleme E) Tartışma
2. Gazel, Türk edebiyatının önemli nazım biçimlerinden biridir. Kökeni Arap edebiyatına dayanan gazel, lirik şiir türü olarak bilinir. Gazel, genellikle aşk, sevgiliye duyulan özlem, ayrılık gibi duygusal temaları işler. Gazelde, bir dizeden oluşan beyitlerin bir araya gelmesiyle oluşan bentler bulunur. Her bent, kendi içinde bir düşünceyi veya duyguyu ifade eder. Gazel, genellikle özgür bir nazım birimi olarak kabul edilir ve genellikle yedi ya da sekiz hecelik beyitlerden oluşur. Aruz ölçüsü ile yazılan gazellerde, uyak düzeni ve ritim özellikleri dikkat çeker. Türk edebiyatının ünlü şairlerinden birçok gazel örneği bulunmaktadır, özellikle Divan edebiyatı döneminde büyük bir öneme sahip olan gazel, şiirin duygusal ve estetik yönlerini vurgular. Gazel, içerdiği aşk, sevgi, ayrılık gibi evrensel duygularla okuyucuya derin bir duygusal deneyim sunar ve Türk edebiyatının önemli bir kültürel değeridir.
Yukarıdaki metinde kullanılan anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Öyküleme B) Tartışma C) Betimleme D) Tanık Gösterme E) Açıklama
3. Tiyatro, insanlık tarihinde önemli bir yere sahip olan sanat dallarından biridir. Sahne üzerinde canlı performansların sergilendiği tiyatro, seyirciyle etkileşim içinde olan bir sanat formudur. Tiyatro, hikaye anlatımı, karakterlerin canlandırılması ve duygusal deneyimlerin paylaşılması gibi unsurları bir araya getirir. Tiyatro, insanların duygusal ve düşünsel anlamda kendilerini ifade etmelerine, başka bir dünyaya adım atmalarına ve farklı perspektiflerden bakabilmelerine olanak tanır. Ayrıca toplumsal meselelerin tartışılması, eleştirel düşünce geliştirilmesi ve sosyal değişimlere katkı sağlaması açısından da önemlidir. Tiyatro, sahne sanatının gücünü kullanarak seyircileri etkileyen ve bir araya getiren bir ortam yaratır. Bu nedenle tiyatro, insanların duygusal zenginliklerini keşfettikleri, düşüncelerini paylaştıkları ve toplumsal bir deneyim yaşadıkları önemli bir sanat formudur.
Bu metinde anlatım biçimlerinden hangisi ağır basmaktadır?
A) Tartışma B) Açıklama C) Öyküleme D) Betimleme E) Tanımlama
4. Türk destanları, Türk milletinin köklü kültürel mirasının önemli bir parçasını oluşturan destanlardır. Bu destanlar, sözlü geleneklerle nesilden nesile aktarılan ve Türk toplumunun tarihini, kahramanlık değerlerini, inançlarını ve kültürel kimliğini yansıtan epik hikayelerdir.Doğal destanlar, genellikle kahramanlık, savaş, aşk, adalet, onur gibi evrensel temaları işler ve kahramanlarının destansı maceralarını anlatır. Destanlarda yer alan kahramanlar, güçlü karakterleri, cesaretleri ve üstün becerileriyle Türk milletinin hayranlık duyduğu örnek şahsiyetlerdir. İslamiyet Öncesi Türk destanları, dil ve edebiyatımızın zenginliğini yansıtan önemli bir edebi türdür ve Türk kültürünün kolektif belleğini koruyarak gelecek kuşaklara aktarmaktadır. Bu destanlar, Türk milletinin geçmişine olan bağlılığını, milli kimlik duygusunu ve kültürel değerlerini güçlendirmekte ve Türk halkının ortak bir kültürel mirasa sahip olmasını sağlamaktadır.
Yukarıdaki metinde kullanılan anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Benzetme B) Betimleme C) Öyküleme D) Açıklama E) Tartışma
5. Aristoteles, antik Yunan düşünce tarihinde önemli bir filozof ve bilim insanıdır. M.Ö. 4. yüzyılda yaşamış olan Aristoteles, Platon’un öğrencisi olmuş ve kendi felsefi ve bilimsel sistemini kurmuştur. Onun felsefesi, mantık, metafizik, ahlak, siyaset, biyoloji ve fizik gibi birçok alanda derinlemesine çalışmalar içermektedir. Aristoteles, düşüncelerini sistematik bir şekilde ortaya koyarak, doğa ve insan bilimlerinin temellerini atmıştır. Aynı zamanda, Aristoteles’in eserleri, Ortaçağ ve Rönesans dönemlerinde büyük bir etki yaratmış ve Batı düşüncesini derinden etkilemiştir. Onun analitik düşünce yöntemleri, bilimsel yöntemin temelini oluşturan birçok prensip üzerinde ilham verici olmuştur. Aristoteles’in mirası, filozofi, bilim ve mantık alanlarında günümüzde dahi önemini korumaktadır.
Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tartışma B) Açıklama C) Öyküleme D) Betimleme E) Sayısal Verilerden Yararlanma
Yanıtlar: 1- C 2- E 3- B 4- D 5- B