İlahi
“İlahi” kelimesi “Allah’a özgü, Allah’a ait” anlamına gelir. Bundan dolayı ilahilerde Allah sevgisi ve dinî temalar işlenir. İlahiler bu yönüyle divan şiirindeki “tevhit” ve “münacat”lara benzer. Daha çok, dinî törenlerde ve dergâhlarda ağır bir makamla söylenir. İlahiler, tarikatlara göre farklı isimler alır. Bu tür, Mevlevilerde “ayin”, Bektaşîlerde “nefes”, Gülşenilerde “tapuğ” ve “Halvetlerde “cumhur” adıyla anılır.
Bu nazım şekli, makamla söylenmiş ve yüzyıllar boyunca nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar ulaşmıştır. Özellikle Yunus Emre’nin ilahileri halkımız tarafından çok beğenilmiş gönüllerde yaşatılmıştır. İlahiler, hece ölçüsünün 7-16’lı hece ölçüsüyle yazılırlar. Çoğunlukla 7-8 heceliler dörtlük, 11, 14 ve 16 heceliler beyit nazım birimi ile yazılmıştır. Dörtlük nazım birimi ile yazılanların kafiye düzeni koşmaya, beyit nazım birimi ile yazılanların uyak örgüsü gazele benzer. İlahilerin toplandığı eserler “Mecmua-yı ilahiyat” olarak anılır.
Yunus okur diller ile
Ol kumru bülbüller ile
Hakk’ı seven kullar ile
Çağırayım Mevla’m seni