Mecaz Anlam
Mecaz Anlam Nedir Kısaca Bilgi
Mecaz, edebiyat ve dilbilimdeki bir terimdir ve bir kelime veya ifadenin asıl anlamından farklı bir anlam taşımasını ifade eder. Mecaz anlam, bir kelime veya ifadenin asıl anlamından farklı bir anlamda kullanılmasıdır ve dilsel bir zenginlik olarak kabul edilir.
Mecaz anlam, dilin rahat ve kolay kullanımını sağlar ve dilsel ifade gücünü arttırır. Aynı zamanda yaratıcılık ve dilsel olarak anlatım yeteneğini geliştirmeyi de mümkün kılar. Mecaz anlam, bir kelime veya ifadeyi farklı bir anlamda kullanmak, konuşma ve yazımı daha anlamlı ve etkileyici hale getirir.
Özellikle edebiyat ve şiir alanlarında sık kullanılan bir dilsel araçtır. Şairler ve yazarlar, mecaz anlamları kullanarak, daha zengin ve anlamlı bir dilsel ifade kullanma imkanına sahiptirler. Aynı zamanda, mecaz anlamlar kullanarak, okuyucunun düşünce ve duygularını doğrudan etkilemeyi de mümkün kılabilirler.
Sonuç olarak, mecaz anlam, dilin zenginliğini arttıran, yaratıcılığı ve dilsel ifade gücünü geliştiren bir dilsel araçtır. Mecaz anlam, dilin daha anlamlı ve etkileyici kullanımını sağlar ve edebiyat ve şiir alanlarında sık kullanılan bir dilsel araçtır.
Bir sözcüğün zaman içerisinde yeni bir varlık ya da kavramı karşılamasıdır. Sözcüğün mecaz anlamı, soyut olarak (hayali bir ilgiyle) temel anlamını düşündürür. Genelde somut anlamlı bir sözcüğün soyut anlam kazanmasıyla ortaya çıkar.
- Ev sahibinin bizi “soğuk” karşılamasına bir anlam verememiştim.
(Soğuk kelimesi temel anlamıyla, ısısı düşük olan demektir. Bu cümlede, duygudan sevgiden yoksun olan, yakın ve içten olmayan anlamında kullanılmıştır. Kelimenin temel anlamıyla bu cümlede kullanılan anlamı arasında soyut ve hayalî bir ilgi sezilmektedir. Soğuk kelimesinin insanda uyandırdığı olumsuzluk, ev sahibinin tavırlarıyla ilişkilendirilmiştir. )
* Bu işte onun “parmağı” var.
(Bu cümlede, ortada somut olarak parmak yoktur. Ancak insanlar parmaklarını kullanarak iş yaparlar. Bu durum ile insanın bir işe karışması arasında hayali bir ilgi sezilmektedir. Ayrıca son maddede belirtildiği gibi somut bir sözcük (parmak), soyut bir anlam (müdahale, karışma) kazanmıştır.)
- Uyarılarınızla trafik konusunda bizi “aydınlattınız.”
(Bu cümlede somut olarak bir yerin ışıkla aydınlatılması söz konusu değildir. Ancak bir yerin aydınlanması, her şeyin rahatça görülebilmesini ve bir olumsuzluğa karşı önlem almanın kolaylaşmasını sağlar. Bu durum ile insanın bilgilenerek aydınlanması arasında hayali bir ilgi sezilmektedir. Ayrıca son maddede belirtildiği gibi somut anlamlı kelime [aydınlatmak], soyut anlam [bilgilendirmek] kazanmıştır.)
Mecaz Anlam ile ilgili 10 Tane Örnekler
Aşağıdaki cümlelerde koyu renkle yazılmış sözcükler mecaz anlamda kullanılmıştır.
Bu eve ısınmamız sandığımızdan daha kolay olacak.
Yeni muhasebecimiz işini çok temiz yapıyor.
Yakınındaki herkesi kırarsan hiç dostun kalmaz.
Bu kadar pişkin davranabileceğine hiç ihtimal vermezdim.
İspanya’ya giden futbolcu orada kısa zamanda parladı.
Darıldığımı anlayınca tatlı sözlerle gönlümü aldı.
Kaptanın, takım arkadaşlarının üstünde bir ağırlığı vardı.
Bu işte senin parmağının olduğunu öğrenirsem, iyi olmaz.
Sululuk yapmayı bırak, dedim diye bana kırılmış.
Geçmişini unutan bir milletin batması kaçınılmazdır.
Uyarı: Sözcüklerin yan ve mecaz anlamları, cümle içinde ortaya çıkar. Cümleden ayrı bir sözcük, mecaz veya yan anlam taşımaz.
Mecaz Anlam ile ilgili Örnek Test Soruları
1) Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcüklerden hangisi mecaz anlamda kullanılmıştır?
A) Eniştemin devreye girmesiyle aile içindeki sorunlar çözüldü.
B) Kazada yaralanan yolcular, hastanede tedavi altına alındı.
C) Kış gelince göçmen kuşlar buraya akın etmeye başlar.
D) İki ülke arasındaki anlaşmazlık bir türlü giderilemiyor.
E) Ne zaman okulu asmaya karar versek pişman oluyorduk.
A seçeneğindeki “sorun”, B seçeneğindeki “yaralanan”, C seçeneğindeki “göçmen”, ve D seçeneğindeki “anlaşmazlık” sözcükleri gerçek anlamda kullanılmıştır. E seçeneğinde kullanılan “asmak” sözcüğünün okulun asılması gerçekte mümkün olmadığından “geçerli bir neden olmadan okula gitmeme” anlamında kullanılmıştır. Asmak sözcüğü bu cümlede mecaz anlamlıdır.
2) Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili kelimelerden hangisi gerçek anlamının dışında kullanılmıştır?
A) Fikirlerinden yararlanmayı gerçekten çok isterim.
B) Sabahları kızarmış ekmek yemeyi çok özlemişim.
C) Oldum olası böyle sulu insanlardan nefret ettim.
D) Çınar ağacının dalları doğal bir gölgelik oluşturmuştu.
E) Köprücük kemiği iki ayrı yerden kırılmıştı.
Yanıt: C
3) Aşağıdaki altı çizili kelimelerin hangisi mecaz anlamda kullanılmıştır?
A) Yapışkan sıcağın yerini hafif rahatlatıcı bir serinlik almaya başladı.
B) Gün batımıyla birlikte bakıra çalan bir ışık yayıldı kente.
C) Hafif meyilli yokuşta bekleyen kalabalıkta bir hareketlenme oldu.
D) Sabahın ilk saatleri olduğundan sıra çok da kalabalık sayılmazdı.
E) Kalabalığın çoğu Akif Bey gibi yaşlı insanlardan oluşuyordu.
Yanıt: B
4) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük mecaz anlamıyla kullanılmıştır?
A) Gelecek hafta bugün yine buluşalım, dedi.
B) Az sonra beyaz bir at üstünde gelin göründü.
C) Çocuğu uyutmak için odaya götürdü.
D) Akrabalarını görmek, onlarla konuşmak istiyordu.
E) Bu ışıltılı günleri çok uzun sürmeyecekti.
Yanıt: E
5) Dürüstlük, insan (I) karakterinin en değerli ve temel özelliklerinden birini ifade eder. Bu kavram, doğruluk ve şeffaflık prensiplerine dayalı olarak hareket etmeyi, başkalarına karşı dürüst ve açık olmayı içerir. Dürüstlük, kişinin kendi değerlerini ve ilkelerini koruma çabasıyla birlikte, etik ve ahlaki değerleri toplumsal ilişkilerine yansıtma (II) isteğini yansıtır. Dürüst bireyler, yaptıkları sözlerin ve eylemlerin arkasında dururlar; yani samimi bir şekilde ifade ettikleri değerleri ve niyetleri uygulamada (III) tutarlıdırlar.
Dürüstlük, güvenin temel taşıdır; çünkü insanlar dürüst bireylere güvenir, onlara inanırlar. Bu nedenle dürüstlük, kişiler arasındaki ilişkilerin temelini oluşturur ve (IV) toplumun sağlıklı işleyişini destekler. Dürüstlüğün hayatın her alanında önemli olduğu bir gerçektir: iş ilişkilerinde, aile içinde, arkadaşlıklarda ve daha birçok durumda. Dürüst bireyler, zorluklarla karşılaştıklarında dahi etik değerleri ve doğruluk ilkesini korumak için tüm zorluklara (V) göğüs gererler. Dürüstlük, bireylerin ve toplumun genel refahını artıran, güçlü ve saygıdeğer bir niteliktir.
Yukarıdaki metinde altı çizili sözcüklerden hangisi mecaz anlamıyla kullanılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Yanıt: E
6)
Bir gece, yağmurun (I) serin damlaları düşerken, anne kucağında salladığı bebeğiyle pencereye yaklaştı. Bebek hıçkırarak ağlıyordu, ama annenin şefkat dolu dokunuşu ve ninnileri yavaşça onu (II) sakinleştirdi. Anne, bebeğinin huzur içinde uykuya dalmasını izledi, yorgunluğunu bir kenara bırakarak sadece onun mutluluğuna odaklandı. Bu an, anneliğin en saf ve anlamlı haliydi; sevgi, koruma ve fedakarlıkla dolu bir (III) bağın en güzel yansımasıydı.
Sabahın ilk ışıklarıyla birlikte uyanan anne, sessizce mutfağa geçti. Mis gibi kokan kahve eşliğinde günün ilk ışıklarıyla birlikte uyanan çocuğu için kahvaltı hazırlamaya başladı. Dağınık saçları ve hafif makyajsız yüzüyle mutfakta öyle güzel bir manzara çiziyordu ki. Ekmek kızartırken, kahvaltı masasına gelen çocukların kalpleri (IV) ısıtan gülüşleriyle yorgunluğu anında silindi. Annenin yüzündeki yorgun ifade, sevgiyle dolu gözleri ve çocuklarına olan özeniyle birleşince, anladık ki annelik; yorgunlukların en (V) tatlı ve anlamlı şekilde örtüldüğü, sonsuz bir sevgi ve fedakarlıkla şekillenen en güzel serüvendir.
Yukarıdaki metinde altı çizili sözcüklerden hangileri mecaz anlamıyla kullanılmıştır?
A) I ve II B) II ve V C) I ve III D) IV ve V E) II ve IV
Yanıt: D
Sagol