Terim Anlam
Terim Anlam Nedir Ne Demektir
Bir kelimenin spesifik (özel) bir alanda (bilim, sanat, spor, meslek vb.) taşıdığı ya da kazandığı anlama “terim anlam” denir. Dil, evrimini sürekli sürdüren ve toplumun ihtiyaçlarına uygun şekilde değişen bir yapıdır. Sözcükler, bu evrimsel süreçte çeşitli yollarla yeni anlamlar kazanabilirler. Bazen sözcükler temel anlamlarının ötesine geçerek, zaman zaman mecaz anlamlarla yüklenebilirler ya da farklı bağlamlarda yan anlamlara dönüşebilirler.
Ayrıca, bazen bu kelimeler, belirli bir bilim dalı, spor, meslek veya sanat dalı içinde özel bir anlam kazanabilirler. Bu şekilde, dilin zenginliği ve esnekliği, iletişimi daha hassas ve kapsamlı hale getirir. Dil, sadece iletişim aracı değil, aynı zamanda düşüncelerin ve kültürel değerlerin ifadesidir. Dilin bu renkli evrimi, toplumun ihtiyaçlarına cevap verirken aynı zamanda insan düşüncesinin genişlemesine de katkı sağlar.
Örnek olarak, “kostüm” kelimesi tiyatro alanında özel bir anlam kazanırken, “sıfat” terimi Türk Dil Bilgisi bağlamında kullanılır. Benzer şekilde, “köşegen” terimi geometriye özgü bir anlam taşırken, “pasör” terimi voleybol alanında özel bir anlama sahiptir. Bu durumda, sözcüklerin belirli alanlarda kazandığı özel anlamlara “terim anlamı” denir. Bu terim anlamları, konuyla ilgili uzmanlar ve o alanla ilgilenenler arasında anlaşmayı kolaylaştırarak iletişimi daha kesin ve etkili hale getirir.
Terim Anlam Özellikleri Nelerdir
– Terim anlamı içeren kelimeler, ilgili olduğu alanda, sadece bir anlamı karşılar. Başka bir deyişle terim olarak tüm cümlelerde aynı anlamı taşır.
* “Özne” cümlenin bir ögesidir. (dil bilgisi)
* Hakem “taç” atışının tekrarlanmasını istedi. (spor)
* Şiirde kullanılan “uyakları” bulunuz. (edebiyat)
* “Sahne”, “kostümler”, “dekor”, her şey mükemmeldi. (tiyatro)
* Mahkeme, “sanıkların” “tahliyesine” karar verdi. (hukuk)
* İç bükey aynaların kullanıldığı yerlerden biri de arabalardır. (fizik)
– Özel bir alanda terim anlamı olan bir sözcük, günlük yaşamla ilgili kullanıldığında terim niteliğini yitirir.
* Dünya kendi ekseni etrafındaki dönüşünü yirmi dört saatte tamamlar. (terim)
* Bu düşünce ekseninde dünya yeni bir savaşı istememektedir. (terim değil)
– Terimlerin oluşma nedeni bilim, sanat ve meslek kollarıyla ilgilenenler arasında kısa yoldan anlaşmayı sağlamaktır.
– Bir kelime bir çok alanda terim anlamda kullanılabilir.
* Bir dilin yapı taşları olan kelimelerin, ek almamış hallerine “kök” adı verilir. (Dil bilgisinde kök kavramı önemlidir çünkü kelimelerin yapısını ve anlamını anlamamıza yardımcı olur.)
* Matematikte ise, on altı sayısı kök dışına dört olarak çıkar.
* Coğrafya alanında ise, bitkilerin toprağa uzanan ve onları beslemek, su ve mineralleri taşımak için görev yapan kısımlarına “kökler” denir.
* Terim anlamıyla ilgili olarak, geometri dersinde tahtaya çizilen bir çizgiye “doğru” denir. Ancak günlük yaşamda “doğru” kelimesi, gerçek ve dürüst anlamını ifade eder. Bu durumda terim anlam değildir.
Bu şekilde, kelimelerin farklı bağlamlarda taşıdığı anlamların çeşitliliği ortaya çıkar ve iletişimi daha zengin hale getirir.
Terim Anlam ile İlgili Örnek Test Soruları
Örnek 1:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlamlı bir sözcük kullanılmıştır?
A) Hastanın tansiyonu sonunda normale dönmüştü.
B) Küçücük atölyeler bile tıkır tıkır işliyordu.
C) Gezdiğimiz yerlerin içinde en çok Kapalıçarşı’yı beğendim.
D) İçimin yangını bir bardak demli çay söndürmüştü.
E) Çam ağacının yaprakları yaz kış dökülmeden durur.
ÇÖZÜM: A seçeneğinde kullanılan “tansiyon” sözcüğü kan basıncı anlamında kullanılan bir tıp terimidir.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlamlı bir sözcük kullanılmıştır?
A) Tansiyonu sonunda normale dönmüştü.
B) Küçücük atölyeler bile tıkır tıkır işliyordu.
C) Gezdiğimiz yerlerin içinde en çok Kapalıçarşı’yı beğendim.
D) İçimin yangınını bir bardak demli çay söndürmüştü.
E) Çam ağacının yaprakları yaz kış dökülmeden durur
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim kullanılmamıştır?
A) Yeni yılla birlikte tiyatrolar perdelerini açtı.
B) Okulda bu hafta yapım eklerini işleyeceğiz.
C) Hamit Altıntop’un sert şutu auta gitti.
D) Ahmet Haşim’de yer yer sembolizm akımının etkisi görülür.
E) Davetliler salona birer ikişer girmeye başladılar.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlamlı bir sözcük kullanılmıştır?
A) Ankara’da dayısı olmayanların iş yaptırması mümkün değil.
B) Suflör olmasaydı oyuncu çok zor duruma düşecekti.
C) Mirastan payına düşenle kendisine bir ev almış.
D) Hemen hemen senin çağlarında bir genç kızdı.
E) Piknikte fena yorulmuşum, her tarafım dökülüyor.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlamıyla kullanılmış bir sözcük yoktur?
A) Matematik dersinde, teğet çizgisi ile daire arasındaki ilişkiyi öğrendik.
B) Şiirdeki kafiye düzeni, dizelerin ritmik ve ses benzerliğiyle uyum içinde olmasını sağlar.
C) Dedemin geçen hafta yaptığı mükemmel tatlı, akşam yemeğini lezzetli bir şekilde sonlandırdı.
D) Maçın son anlarında atılan penaltı golü, takımın zaferini sağlayarak tribünleri coşturdu.
E) Öğretmen bu derste ne yaptıysa Mehmet’e yüklemeyi buldurmayı bir türlü başaramadı
Bu site çok güzel aradığımı bulabiliyorum:)
cok guzel bır sıte tavsıye ederim:)