Bulunma Hal (Durum) Eki
Bulunma Hal Eki (Kalma Durum Eki) Nedir Ne Demektir
Adları eylemlere bağlar ve genellikle eylemin içinde, üstünde, üzerinde oluştuğunu ifade eder. Bulunma durum eki “-da, -de, -ta, -te” ekleridir. Kalma hal eki, bir sözcüğün yerini belirtme göreviyle kullanılan bir ek olarak kullanılır. Bu ekin görevi, bir kelimenin cümlede yer tamlayıcısı olarak işlev görmesidir. Yer bildirme göreviyle bu ek alındığı için, bu tür kullanımı oldukça yaygındır ve sıkça karşılaşılır. Bu ek, bir nesne veya varlığın konumunu veya yerini ifade etmek için kullanılır.
Örneğin, “masada”, “odada”, “evde” gibi yerleri belirtirken bulunma hal eki kullanılır. Ayrıca, kişilerin veya nesnelerin bulundukları yerleri tanımlarken de bu ek kullanılır. Kalma durumu eki, dilin anlaşılırlığını ve ifadeyi zenginleştiren bir unsurdur ve cümlede yer alan kelimelerin daha ayrıntılı bir şekilde konumunu belirtmemizi sağlar. Bu nedenle, Türk dilinde hal eklerinden bulunma durumu ekine sıkça rastlarız ve onun dil bilgisel işlevini önemseriz.
Bulunma hal eki, sadece kişilerin veya varlıkların konumunu belirtmekle kalmaz, aynı zamanda bir nesnenin üzerinde veya içinde bulunma durumunu da ifade eder. Örneğin, “kitabın sayfalarında”, “yüzeydeki çizgilerde”, “yemeğin içindeki baharatlarda” gibi ifadelerde bulunma durumu eki kullanılır. Bu kullanım, bir nesnenin veya varlığın içinde veya üzerinde bulunduğu durumu vurgular.
Bulunma Durumu Eki Özellikleri ve Görevleri
* Eklendiği sözcüğü dolaylı tümleç yapar: Çantayı okulda unuttum.
* Zaman anlamı katarak zarf tümleci yapar: Haziranda sınava gireceğim.
* Sayı öbeği oluşturur: Onda bir, beşte üç, binde üç…
* Durum anlamı taşıyan sözcük türü olarak zarf, cümle ögelerinden ise zarf tümleci yapar: Romanı bir solukta okudum.
* ikileme yapar: İkide bir…
Bulunma Durumu Eki (Kalma Hal Eki) ile ilgili örnek cümleler
Ailemle parkta boş bir alanda piknik yapmaktan hoşlanırım.
Bahçede açan renkli çiçeklerde gözlerimi dinlendiriyorum.
Odanın duvarında asılı olan tablo, evime sıcaklık katıyor.
Kendi evimde huzur ve güven dolu bir ortam yaratmaya çalışıyorum.
Telefonumda bulunan fotoğraflar, güzel anıları canlandırıyor.
Cümlesinde yer alan vurguyu anlamak için dikkatli dinlemek gerekiyor.
Kitabın başında yer alan önsöz, yazarın düşüncelerini yansıtıyor.
Tiyatro sahnesinde performans sergilemek heyecan verici bir deneyimdir.
Teknoloji dünyasında her geçen gün yeni gelişmeler yaşanıyor.
Geçmiş dönemlerde yaşanan olaylar, tarihimize yön vermiştir.
Başarıda emek ve disiplin önemli rol oynar.
İleride gerçekleştireceğim projeler için şimdiden planlar yapıyorum.
Dergide yayınlanan makaleler, geniş bir okuyucu kitlesine ulaşıyor.
Tiyatroda sahneye çıkmak, oyuncular için büyük bir tutkudur.
Politikada güçlü liderler, ülkenin geleceğini şekillendirir.
Şiirde duyguları en sade ve etkileyici şekilde ifade etmek önemlidir.
Müziğin ruh üzerinde car olan etkisi büyüleyicidir.
Modellikte estetik ve zarafet ön planda tutulur.
Önümde uzanan manzara, huzur verici bir görüntüye sahiptir.
Barışta dünya daha yaşanabilir bir yer olabilir.
Sanatta farklı bakış açılarıyla dünyayı keşfedebiliriz.
Millette birlik ve dayanışma duygusu güçlendirilmelidir.
Yazıda kullanılan kelimeler, düşüncelerimizi ifade etmemizi sağlar.
Projenin olumlu ilerleyişinin sırrı detaylı bir planda saklıdır.
İçeriğinde bilgi ve eğlence bir arada sunulan kitaplar tercihimdir.
Resimde renkler ve formlar aracılığıyla duygular ifade edilir.
ÖNEMLİ NOT:
“-de, -da” eki kalma hal eki dışında kullanılan “-de, -da” ekleri şu görevlerde kullanılabilir:
1. Addan sıfat türeten “-de, -da” eki (Yapım eki) Örnek: Gözde bir öğrenciydi üniversitedeyken.
2. Addan belirteç türeten “-de, -da” eki (Yapım eki) Örnek: Sözde ağlıyor gibi görünüyordu ama durum tam tersiydi.
3. Addan eylem türeten “-de, -da” eki (Yapım eki) Örnek: Duydukları karşısında çocuğun gözleri ışıldadı.
Bulunma Durumu Eki ile ilgili örnek test soruları
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bulunma hal eki yoktur?
A) Annemdeki sıcaklık ve sevgi, beni her zaman güçlendirir.
B) Masada bulunan lezzetli yemekler, iştahımı kabartıyor.
C) Ağzımdan çıkan her kelime, duygularımı yansıtır.
D) Gözünde parlayan umut dolu bir ışık görmek istiyorum.
E) Müziğin etkisinde kendimi kaybediyorum ve huzur buluyorum.
2.
I. Ayrıntıda gizli olan güzellikleri fark etmek için dikkatli olmalıyız.
II. Telefonunda geçirdiği uzun saatler, onun sosyal bağlantısını artırıyor.
III. İlişkisinde saygı ve anlayış temel prensipler olarak yer almalıdır.
IV. Doğru ve güzel davranışlarıyla onu tanıyan insanlara ilham veriyor.
V. Kıbrıs’ta güneşin batışını izlemek büyüleyici bir deneyim olabilir.
Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde kalma durumu eki yoktur??
A) I B) II C) III D) IV E) V
3. (I) Dürüst olmak, doğruları söylemek ve eylemlerde samimi olmak anlamına gelir. (II) Dürüstlük, insanların birbirlerine güven duymalarını sağlar ve ilişkilerin sağlam temeller üzerine inşa edilmesini sağlar. (III) Dürüstlük, insanın kendisine ve başkalarına karşı sorumluluklarını yerine getirmesinde önemli bir rol oynar gerektirir. (IV) Bir kişinin dürüstlük ilkesine bağlı kalması, onun karakterinin bir göstergesidir. (V) Dürüstlük, toplumda adaletin ve güvenin sağlanması için büyük bir öneme sahiptir.
Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangilerinde kalma durumu eki almış bir sözcük yoktur?
A) I ve II B) II ve V C) I ve III D) III ve V E) II ve IV
4. (I) Vicdan, insanın iç dünyasındaki ahlaki rehberdir. (II) Vicdan, doğru ve yanlış arasındaki ayrımı yapmamızı sağlar ve bizi dürüstlük ve etik değerlere yönlendirir. (III) Vicdan, insanın kendisiyle olan ilişkisinde bir denge unsuru olarak karşımıza çıkar. (IV) Vicdan, doğru olanı yapmamız gerektiği konusunda bizi uyarır ve yanlış davranışlardan kaçınmamızı sağlar.(V) Vicdan, insanın içsel sesidir ve onun etik değerleriyle uyumlu hareket etmesini sağlar.
Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisinde bulunma hali eki almış bir sözcük yoktur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
5. (I) Empati, insanların başkalarının duygularını anlama ve onlara karşı anlayışlı olma yeteneğidir. (II) Empati, insanların kendilerini bir başkasının yerine koyarak onun düşüncelerini, duygularını ve deneyimlerini anlamalarını sağlar. (III) Empati, insan ilişkilerinde önemli bir rol oynar çünkü karşılıklı anlayışı ve empatiyi içeren ilişkiler daha sağlıklı ve sürdürülebilir olur. (IV) Empati, insanların empati kurdukları kişilerle daha iyi iletişim kurmalarını, anlaşmazlıkları çözmelerini ve ortak paydada buluşmalarını sağlar. (V) Empati, insanların birbirlerine destek olmalarını, sevgi ve hoşgörüyle yaklaşmalarını teşvik eder.
Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisinde kalma hali eki almış bir sözcük vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
6. (I) Annelik duygusu, bir kadının içinde doğal olarak var olan bir gücü ortaya çıkarır. (II) Bir anne, çocuğunun en büyük destekçisi ve en sıcak limanıdır. (III) Sevgi dolu kollarıyla çocuğunu sarar, ona sarılırken dünyanın tüm sıkıntılarını unutturur. (IV) Anneler, çocuklarının duygusal ihtiyaçlarını anlar ve onlarda duygusal güven hissi yaratır. (V) Bu duygusal bağ, çocuğun özgüveninin ve kişilik gelişiminin temelini oluşturur.
Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangilerinde bulunma durumu eki almış bir sözcük vardır?
A) I ve II B) II ve V C) I ve IV D) III ve V E) II ve IV
7. (I) Sosyal medya, haberleri takip etmek, bilgi edinmek, eğlenceye erişmek ve sosyal ilişkileri sürdürmek için de sıklıkla kullanılan bir platformdur. (II) İnsanlar, sosyal medya üzerinden haber kaynaklarına, markalara, ünlülere ve çeşitli topluluklara erişebilir. (III) Ayrıca fotoğraf, video ve yazı gibi içerikleri paylaşarak kendi düşüncelerini ve deneyimlerini ifade edebilirler. (IV) Sosyal medya, kişisel ifade özgürlüğünü artırırken, aynı zamanda bilgiye erişimi kolaylaştırır ve insanların birbirleriyle etkileşimde bulunmalarını sağlar. (V) Özellikle gençler arasında sosyal medya kullanımının aşırıya kaçması, bağımlılık, kendini sürekli karşılaştırma, düşük özgüven gibi sorunları beraberinde getirebilir.
Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisinde bulunma hali eki almış bir sözcük vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
YANITLAR: 1-C 2-D 3- E 4- E 5-D 6-C 7-D