Falih Rıfkı Atay

Falih Rıfkı Atay Hayatı ve Edebi Kişiliği

(1894-1971) Edebiyat hayatına gazetecilikle atılan sanatçı, daha sonraları anı, gezi yazısı, fıkra, makale, sohbet, inceleme ve roman türlerinde başarılı örnekler vermiştir. Atatürkün hayatı boyunca yakın çevresinde yer almıştır. 1923 ile 1938 arası yaşamı Çankaya’da Atatürk’ün yanında geçmiştir.
Gezi yazılarıyla Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatına damga vuran sanatçı, dış ülkelerde gördüklerini anlatırken yer yer Türkiye ile karşılaştırmalar yapmıştır. Eserlerinde toplumsal konularla ilgili görüşlerine yer verir. I. Dünya Savaşı sırasında Suriye Cephesi’ndeyken Zeytindağı adlı eserini kaleme alır. (Zeytindağı Kudüs’te bir tepenin adıdır.)
Ateş ve Güneş adlı eserinde Çöl ordusunun kahramanlık ve ızdırap hikâyelerini, Saltanat’ın son yıllarını kaleme alır. Çankaya adlı eserinde Atatürk’ü doğumundan ölümüne kadar bir bütün halinde anlatır. Amerika’da Parlamentolar Kongresi’ndeki izlenimlerini Deniz Aşırı, İngiltere notlarını Taymis Kıyıları; Rusya, İtalya ve Arnavutluk gezilerindeki izlenimlerini Yeni Rusya, Kemalist Tiran, Kaybolmuş Makedonya adlı eserlerde ele almıştır. Isparta, Burdur ve Antalya gezi izlenimlerini ise Bizim Akdeniz adlı eserinde dile getirir. Roman adlı yapıtında 1932 yılının İstanbul yaşantısını anlatır.
Eserleri: Gezi Yazısı: Faşist Roma, Kemalist Tiran, Kaybolmuş Makedonya, Deniz Aşırı, Yeni Rusya, Tuna Kıyıları, Hind, Londra Konferansı Mektupları, Taymis Kıyıları, Yolcu Defteri Anı: Ateş ve Güneş, Zeytindağı, Atatürk’ün Bana Anlattıkları, Çankaya, Atatürk Ne İdi?, Batış Yılları, İzmir’den Bursa’ya Fıkra-Makale-Sohbet: Eski Saat, Niçin Kurtulmamak, Çile, İnanç

Falih Rıfkı Atay Hayatı Özeti

(1894-1971) Yazar. İstanbul’da doğdu. Hoca Hilmi Efendi’nin oğlu. İlk ve orta öğrenimini Rehber-i Tahsîl mektebi ile Mercan Idâdîsi’nde yaptı. Edebiyat Fakültesi’ni bitirdikten sonra kâtip­lik ve Özel kalem müdür yardımcılığı yaptı (1917). Yazı haya­tına Tanin gazetesinde başladı (1912). I. Dünya Savaşı sıra­sında Cemal Paşa’nın yanında, Suriye ve Filistin cephesin­de bulundu. Savaştan sonra, arkadaşları ile çıkardığı Ak­şam gazetesindeki yazıları ile Millî Mücâdele’yi destekledi. Bu yüzden istanbul Hükümeti tarafından Dîvan-ı Harb’e ve­rilerek hapsedildi. Millî Mücâdele’den sonra Bolu milletve­kili oldu. Bu görevi 1950 yılına kadar sürmüştür. 1950’den sonra gazeteciliğe döndü. İstanbul’da öldü. Zincirlikuyu Mezarlığı’na gömüldü.

Cumhuriyet dönemi yazarlarındandır. Gazeteciliğin yanı-sıra seyahat edebiyatı ürünleri, hâtıralar ve incelemeler yaz­mıştır. Yazılarında sâde bir üslûp, kısa cümleler, çarpıcı ke­limeler hâkimdir. Falih Rıfkı Türkçülük ve Türkçecilik akımı­nın temsilcilerindendir. Atatürk inkılâplarının da yılmaz sa­vunuculuğunu yapmıştır. Türk milletinin Batılılaşması için yıllarca mücadele vermiştir.
Seyahat kitapları:

1. Faşist Roma Kemalist Tiran, Kaybol­muş Makedonya (1930), 2. Denizaşırı (1931, Brezilya hakkın­da), 3. Yeni Rusya (1931), 4. Moskova- Roma (1932), 5. Lond­ra Konferansı Mektupları (1931), 6. Bizim Akdeniz (1934), 7. Taymis Kıyıları (1934, İngiltere hakkında), 8. Tuna Kıyıları (1938), 9. Hind (1944), 10. Yolcu Defteri (1946), 11. Gezerek Gördüklerim (1970, Gezi yazılarından seçmeler).

Hâtıra tü­ründen eserleri:

1. Ateş ve Güneş (1918), 2. Zeyttndağı (1932), 3. Atatürk’ün Bana Anlattıkları (1955), 4. Mustafâ Ke maS’in Mütâreke Defteri (1955), 5. Çankaya (1961, Atatürk’ ün hayâtı hakkında), 6. Batış Yılları (1963), 7. Atatürk’ün Hatırâları: 1914-1919 (1965), 8. Atatürk Ne İdi? (1968).

Fıkra ki­tapları:

1. Eski Saat (1933), 2. Nfçin Kurtulmamak? (1953), 3. Çile (1955), 4. İnanç (1965), 5. Kurtuluş (1966), 6 Pazar Ko­nuşmaları (1966), 7. Bayrak (1970).

İncelemeleri:

 1. Baş ve ren İnkılâpçı (Ali Süavî, 1954), 2. Babamız Atatürk (1955), 3. Ata­türkçülük Nedir? (1966). Roman: Roman (1932).