Oktay Rifat Horozcu
Oktay Rifat Horozcu Hakkında Kısaca Özet Bilgi (1914-1988)
Trabzon’da dünyaya geldi. Ankara Erkek Lisesini ve Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Memurluk ve serbest avukatlık yaptı. Melih Cevdet Anday ve Orhan Veli Kanık‘la birlikte “Garip” adlı şiir kitabını 1941’de yayımladılar. Oktay Rifat Horozcu, farklı anlayışlarla da şiirler yazmıştır. “Perçemli Sokak” adlı eseriyle II. Yeni akımına yaklaşarak imgeci şiire yönelmiştir. 1966’da çıkardığı “Elleri Var Özgürlüğün” adlı eserinde toplumcu gerçekçi şiir anlayışıyla çok başarılı taşlamalar ve sosyal içerikli şiirler yazmıştır. Oktay Rifat, şiir dışında tiyatro ve roman türünde de eserler vermiştir.
İlk dönem şiirlerinde kent insanının günlük yaşamını ele almıştır. Şiirlerinde alay, yergi, şaşırtıcı buluşlar hemen göze çarpar. Türk şiir geleneğinin geleneksel yapısından yararlanmış, Garip çizgisinde şiirler yazmış, toplumsal konulara değinmiştir; soyut konuların üzerinde duracak kadar geniş bir şiir yelpazesine sahiptir. Üslubunda argo, yöresel söyleyişler, halk dilinin gündelik kullanımı gibi farklı söylemler denemiştir. Oldukça kısa ama etkili şiirleri dilden dile dolaşmıştır. Şiirin yanında oyun, çeviri, roman gibi türlerde de eser vermiştir. Yeditepe Şiir Ödülü, Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü, Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü, Madaralı Roman Ödülü, Behçet Necatigil Şiir Ödülü gibi birçok ödüle layık görülmüştür.
Eserleri: Güzelleme, Aşağı Yukarı, Karga ile Tilki, Perçemli Sokak, Âşık Merdiveni, Elleri Var Özgürlüğün, Yeni Şiirler (şiir); Bir Kadının Penceresinden (roman); Toplu Oyunlar (tiyatro)…
BAŞKA BİR KAYNAK:
Şair. Trabzon’da doğdu. Şâir Samih Rıfat’ın oğludur. Adana Erkek Lisesi’ni, Ankara Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Devlet hesabına üç yıl Paris’te Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde okudu (1943). Basın-Yayın Genel Müdürlüğü’nde çalıştı. Avukatlık yaptı. İlk şiirleri Varlık mecmuasında çıktı (1936-1946). Daha sonra Aile (1947), Yaprak (1949-1950) ve Yeditepe {1951-1967) dergilerinde yazdı. Orhan Veli ve Melih Cevdet Anday ile birlikte çıkardığı Garip (1941) isimli kitabı ile Yeni Şiir’in öncülerinden oldu. Horozcu, espri ve kelime oyunlarına dayanan şiirler söyler. Halk şiirimizden de faydalanmış, şiirlerine masal ve tekerlemelerden motifler almıştır. Şiir tercümeleri ile romanları da vardır.
Oktay Rifat, çok yakın arkadaşları Orhan Veli ve Melih Cevdet’le beraber Garip hareketini başlatan şairlerimizden biridir. Garipçilerin şiirinde kentlerde yaşayan sıradan insanların günlük yaşamı ele alınmış, şiir dünyamıza o zamana kadar hiç ele alınmayan yeni konular girmiştir. Oktay Rifat bazı şiirlerinde toplumsal konuları eleştirel bir yaklaşımla ele alarak eşitsizliğe, adaletsizliğe karşı çıkar. Açlığın, yokluğun, geçim sıkıntılarından kurtulmak için sürekli mücadele etmenin aşk kadar, ölüm kadar değişmeyen konular olduğunu düşünür. Oktay Rifat, Garip şiirlerinde sosyal konulara yer verilmesini şu şekilde açıklamaktadır: “Biz sosyal meselelerin şiirimizin yeni bir gelişme kaynağı olacağına, bu araştırmalar sayesinde yeni hamleler yapabileceğine, üstelik gönlümüzce itibar görmeyen yeni şiirin halk arasında büyük bir rağbet kazanacağına inanıyoruz.” Görüldüğü üzere toplumsal konulara yönelmek Garip akımı bir arayışın ürünüdür. Garipçiler, sosyal meseleleri işlerken de şiirde belirledikleri çizgiyi takip ederler. Süsten, abartılı söyleyişten uzak duran; zoraki hayalleri sevmeyen, söz sanatlarını gereksiz bulan bu sanatçılar sade bir söyleyiş ve yalın bir üsluptan yanadırlar. Okuyucuyu kelime oyunlarına sokmazlar, gayet açık bir düşünceyi veya durumu dolambaçlı sözlerle ifade etmekten uzak dururlar.
Oktay Rifat, yoksul bir ailenin her gün yaşadığı geçim sıkıntısını anlattığı “Güzel” şiirinde son derece yalın bir dil benimser. Bu yalın dil, şairin şiir anlayışını yansıtmanın dışında, şiirde betimlenen fakir ailenin yaşam biçiminin de tamamlayıcısıdır. Ocaktaki fasulye yemeğinin bile hesap edilmek zorunda kalındığı bu evde ailenin içinde bulunduğu zor durumu, adamın düşünceleri üzerinden aktarır.
Şiir kitapları:
1. Garip (1941), 2. Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Dîvânelik Üstüne Şiirler (1945,1962’de 3. baskı), 3. Güzelleme (1945), 4. Aşağı Yukarı (.1952), 5. Karga ile Tilki (1954), 6. Perçemli Sokak (1956), 7. Aşık Merdiveni (1958), 8. İkilik (4 ve 5 numaralı kitapların ikinci baskısı, 1963), 9. Elleri Var Özgürlüğün (1966), 10. Şiirler (1969), 11. Yeni Şiirler (1973), 12. Çobanlı Şiirler (1976), 13. Bir Cigara İçimi (1979), 14. Elifli (1980), 15. Denize Doğru Konuşma (1982).
Oyunları:
1. Birtakım İnsanlar (1961), 2. Kadınlar Arasında (1966), 3. Oyun İçinde Oyun {Basılmadı, 1949’da oynandı), 4. Atlar ve Filler (Basılmadı, 1962’de oynandı), 5. Çil Horoz (Basılmadı, 1964’te oynandı), 6. Zabit Fatma’nın Kuzusu (1965’te oynandı, basılmadı), 7. Yağmur Sıkıntısı (1969’da oynandı, basılmadı), 8. Dirlik Düzenlik (1975’de oynandı, basılmadı).
Romanları:
1. Bir Kadının Penceresinden (1976), 2. Danaburnu (1980), 3. Bay Lear (1982). [Karga İle Tilki, 1955 Yeditepe Şiir; Şiirler, 1970 TDK Şiir; Yağmur Sıkıntısı, Ankara Sanatseverler Derneği Yılın En İyi Oyunu ile TRT 1970 Sanat; Bir Cigara içlmb 1980 Sedat Simâvî Vakfı; Danaburnu 1981 Madaralı Roma ödüllerini aldı.
