Komedya (Komedi, Güldürü)

Olayların, insanların, durumların gülünç yanları­nı ortaya koyan komedya, insanları güldürürken düşündürmeyi hedefler. Edebiyatta toplumsal bozukluklar, kişisel zaaflar komedi yoluyla ortaya konur.

Komedya kelimesini Comos +Oidia kelimeleri meydana getirmiştir. Comos; halk, cümbüş vs.anlamına, Oidia ise ezgi anlamına gelir. Olayların ve insanların komik yanlarını ortaya koyan oyun türüne “komedya” denir. Bu tür de, tragedya gibi, şarap tanrısı Dionysos adına yapılan törenlerden doğmuştur. İnsanların bir takım olaylar karşısında verdiği bazı tepkilerin ve duyguların tarihsel süreç içinde güncel yaşama yansıması komedyanın kaynağıdır.

Komedya (Komedi ) Tiyatro Yazarları:

Aristophanes (MÖ 456-MÖ 386):Kadınların Savaşı, Kuşlar, Eşek Arıları, Barış, Kurbağalar, Bulutla Eski Yunan Edebiyatı
Menandros (MÖ 342-MO 0 291 ) Budala, Kartacalılar, Dalkavuk, Öfke, Gerdanlık, Sahte Herkul, Çifte Hilekâr, Hayalet, Cinli Kız (Latin Edebiyatı)
Terentıus (MO. 195 – 159) , Moliere (1622 – 1676) Fransız Edebiyatı
Plautus(MÖ 254-1&4)
Gogol (1809 -1852) Rus Edebiyatı
Ben Johnson (1573 -1637) İngiliz Edebiyatı

Komedyanın özellikleri nelerdir:

1. Konular günlük yaşamdan seçilir.
2. Komedya’da kahramanlar genellikle halktan kişilerdir.
3. Olaylar çirkin ya da acılı olsa da sahnede se­yirciye gösterilir.
4. Anlatımda soyluluk aranmaz. Sahnede kaba saba sözlere de yer verilebilir.
5. Trajedi gibi koro ve diyolog bölümlerinden oluşur.
6. Üç birlik kuralına uyulur.
7. Şiir biçiminde yazılır.
8. Komedinin karakter komedisi, töre komedisi ve entrika komedisi olmak üzere üç türü vardır.

Komedya Çeşitleri (Türleri) Nelerdir

A) Karakter Komedyası:

İnsanların karakterlerinin ve kişiliklerinin aksak ve gülünç taraflarını gösteren komedi çeşitidir. Bu tür komedyanın en tanınmış örnekleri şunlardır: Tartuffe (Moliere), Cimri, Venedik Taciri (Shakespeare)

B) Töre Komedyası:

İnsanların gülünç ve aksak yanlarını, gelenek-göreneklerin ve törelerin bozuk taraflarını anlatan komedya türlerindendir. Aşağıda verilen eserler bu türün en önemli örnekleridir: Şair Evlenmesi (Şinasi), Gülünç Kibarlar (Moliere), Eşek Arıları (Aristophanes), Müfettiş (Gogol)

c) Entrika Komedyası:

Günlük yaşamda yaşanan olayları merak uyandıracak ve insanları şaşırtacak biçimde anlatan tiyatro çeşitidir. Entrika komedisine şu örnekler verilebilir: Yanlışlıklar Komedyası (Shakespeare), Scapin’in Dolapları (Moliere)

BAŞKA BİR KAYNAK:

Poetika’da komedyayla ilgili bilgi azdır. Komedyanın uzun bir süre ciddiye alınmamasının nedeni, kişisel taşlamalarla yetinilmesi ve komedyanın belli bir düzene sokulmamış olmasıdır. Poetika’da tragedya ve komedya karşılaştırılırken tragedyanın efsanevi kişileri yücelttiği; komedyanın ise soylu olmayan, kusurlu kişileri ele aldığı açıklanır.

Komedya, her zaman gülünç ve soylu olmayanı taklit eder. Gülünç olan ise, bir kusur ve eksiklikten doğar. Komedya da, taklide (mimesise) dayanır ve bu gerçeğin taklidi komedyadaki tiplerle pekiştirilir. Tragedya‘da görülen arınma ilkesi bu tür için de geçerlidir çünkü komedya zevk vererek ve kahkaha attırarak seyirciyi bu heyecanlardan arındırır.

Klasik komedyanın özellikleri şunlardır:

Seyirciyi güldürmek yoluyla düşündürmek, eğitmek amacı güder.
Konular günlük yaşamdan alınır, kişiler halktan kimselerdir.
Dil, gündelik yaşam dilidir ve kaba saba ifadelere de yer verir.
Her türlü kötü eylemler ve kaba sabalık, seyircinin gözü önünde gerçekleştirilebilir.
Nazım tarzında yazılır ve beş perdeden oluşur.
Üç birlik kuralına uyulur.

• Tiyatro Türleri
• Tragedya (Trajedi, Ağlatı)
• → Komedya (Komedi, Güldürü)
• Dram
• Yaratıcı Drama