Eyyubiler Devleti
Eyyubiler Devleti Hakkında Kısaca Özet Bilgi
Eyyubiler Devleti, Fatimilere son verilerek Musul Atabeyi’nin komutanlarından Selahaddin Eyyubi tarafından kurulan ilk Türk islam devletlerinden biridir. Ve yine Eyyubiler en parlak dönemini Selahaddin Eyyubi zamanında yaşamıştır. Orta Doğu, Yemen ve Kuzey Afrika’da hüküm sürmüştür. (1174 – 1250) Selahaddin Eyyubi 1187 yılında Hıttin Savaşı ile Haçlıların elindeki Kudüs’ü alarak hem İslam dünyasında dikkatleri üzerine çekmiş hem de III. Haçlı Seferi’ne sebep olmuştur. Haçlıları büyük bir yenilgiye uğratmış ve Kudüs’ü fethetmiştir.
Selahaddin Eyyubi kendisini Haçlı saldırılarına karşı Müslümanları ve kutsal toprakları korumaya adamıştır. Bu nedenle Mekke ve Medine’nin hizmetkârı anlamına gelen “hadimü’l-haremeyn” unvanını alarak bu unvanı kullanan ilk hükümdar olmuştur. Eyyubiler kendilerinden önce Mısır’da devlet kurmuş olan Tolunoğulları ve İhşîdîler gibi tarımı geliştirmek üzere sulama faaliyetlerine önem vermişlerdir.
Eyyubi Devletini Kim Yıkmıştır
Avrupa devletleriyle ticaret antlaşmaları yaparak ekonomik hayatı canlandırmışlardır. Ülkenin her yerinde okullar, medreseler, kütüphaneler, hanlar ve kaleler inşa ederek Türk kültürünün Mısır’daki gelişimini devam ettirmişlerdir. Ordularında kullandıkları arma sistemiyle de Haçlı şövalyelerine örnek olmuştur. Haçlıları yenilgiye uğratan Eyyubiler, Selahaddin Eyyubi’nin ölümünden sonra dağılmışlar ve 1250 yılında Memlükler tarafından yıkılmıştır.
BAŞKA BİR KAYNAK
Kurucusu, Zengî Devleti’nde bir komutan olan ve sonradan Mısır’daki Fatımi Devleti’ni yıkarak kendi devletini kuran Selahaddin Eyyubî’dir. Onun Fatimilere karşı çıkmasının sebebi, Fatimilerin Haçlılarla anlaşmasıdır.
Selahaddin Eyyubî 1187 Hıttin Savaşı’nda Haçlıları mağlup ederek Kudüs’ü yeniden ele geçirmiştir. Bu başarı, III. Haçlı Seferl’ne sebep olmuştur. Selahaddin Eyyubî, Kudüs’ün fethinden sonra orada yaşayan Latinlere (Avrupalılara) olan adil ve hoşgörülü davranışı ile de meşhurdur. Selahaddin Eyyubî Şiilik karşısında Sünni İslam’ın güçlenmesi için çalışmıştır. Haçlıların yanı sıra Nureddin Zengî’nin devleti olan Zengîler ve Böriler ile de mücadele ederek Suriye, Filistin, Hicaz, Ürdün, Yemen ve Güneydoğu Anadolu’ya egemen olmuştur.
İlk ve en güçlü sultanı Selahaddin Eyyubî olan Eyyubî Devleti Selahaddin’den sonra gücünü koruyamamış ve pek çok prensliğe ayrılmıştır. Bu prenslikler de zaman içinde özellikle Memlûklerin egemenliği altına girmiştir. Son Eyyubî prensliğinin tarih sahnesinden çekilmesi 1348 yılını bulur. Eyyubî Devleti’nin devlet teşkilatı ve ordusu Selçuklunun devamı niteliğindedir. Bu sebeple Eyyubîler Türk devleti kimliğine sahiptir.
Eyyubiler Devletinin Özellikleri Nelerdir Maddeler Halinde
- Haçlı saldırıları karşısında zor durumda kalan Fatımiler, Nureddin Mahmut Zengi’den yardım istediler.
- Zengi, Şirkuh komutasında bir ordu göndererek Mısır’a hâkim oldu. Şirkuh ölünce, bu orduda bulunan Selahattin Eyyubi, Fatimi egemenliğine son vererek Mısır’da yönetimi ele aldı. Zengi ölünce de Mısır’da bağımsız bir devlet kurdu.
- Haçlılar ile Hıttin Savaşını (1187) yaparak, Kudüs, Suriye, Filistin, Musul’u ele geçirdi.
- Haçlıları orta doğudan temizledi. Selahattin, sağlığında ülkeyi ailesi arasında paylaştırdı. Selahattin’in ölümünden sonra devlet küçüklü büyüklü devletlere ayrıldı. Bunlardan en büyüğü Mısır’da kurulan Eyyubiler Devleti’dir.
- Kölemenlerin komutanı Aybey, Eyyubi devletini yıktı.
ÖNEMLİ BİLGİ: Mekke ve Medine’ye önem veren Selahaddin Eyyubi, “Hadimü’l- Haremeyn” unvanını kullanan ilk hükümdar olmuştur. Mehmet Akif Ersoy onu; “Şarkın en sevgili sultanı”, Fransız tarihçisi Champdor (Şondöğ); “İslam tarihinin en saf kahramanı” olarak nitelemiştir.
Not: Eyyubiler ordularını Oğuz ve Kıpçak Türk’lerinden meydana getirir ve bunlara Memluk (Kölemen) adını verirlerdi. İbni Meymun bu devlette yaşamıştır. Avrupalı şövalyeler “arma” sistemlerini Eyyubilerden aldılar. Kıpçak Türkleri bu devlete hizmet etmiştir